دوره بحرانی مهار علف هرز در کنجد (Sesamum indicum) در شرایط مشهد

Abstract

به‌منظور تعیین مناسب‌ترین دوره کنترل علف‌های هرز کنجد، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل ژنوتیپ‌های کنجد (توده بومی کلات و رقم اصلاح شده اولتان) به‌عنوان فاکتور اصلی و دوره‌های عاری از علف‌های هرز (40،30،20، 55 و70 روز پس از سبز شدن) و تداخل با علف‌های هرز (20،30،40، 55 و70 روز پس از سبز شدن) به‌همراه دو تیمار رقابت و کنترل تمام فصل علف‌های هرز به‌عنوان فاکتور فرعی بودند. جهت تعیین دوره بحرانی کنترل، از توابع گامپرتز و لجستیک استفاده شد. نتایج نشان دادند که در اوایل فصل رشد خرفه و پیچک صحرایی و در اواخر فصل رشد تاج خروس، سلمه و سوروف علف‌های هرز غالب بودند. در تیمارهای عاری از علف هرز تا 44 روز پس از سبز شدن وزن خشک علف‌های هرز، به‌طور متوسط تا 85 درصد نسبت به شاهد در رقابت تمام فصل کاهش یافت. با افزایش دوره تداخل علف های‌هرز در اول و آخر فصل، عملکرد اقتصادی کاهش یافت و با طولانی شدن دوره وجین بر عملکرد اقتصادی افزوده شد. با این وجود، با افزایش طول دوره وجین در اوایل فصل رشد و یا در طی دوره کامل رشد کنجد، از وزن علف‌های هرز کاسته شد در حالیکه با کاهش طول دوره وجین در اواخر فصل رشد و یا عدم وجین در طی دوره کامل رشد کنجد، وزن خشک علف‌های هرز زیاد شد. بر اساس نتایج این آزمایش دوره بحرانی کنترل علف‌های با احتساب 5 و 10 درصد کاهش عملکرد به‎ترتیب 27 تا 48 و 30 تا 40 روزپس از سبز شدن برای توده بومی کلات و 22 تا 72 و 34 تا 58 روزپس از سبز شدن برای رقم اصلاح شده اولتان برآورد شد.

Keywords

• تداخل
• عملکرد اقتصادی
• مهار علف‌هرز