OSMANLI'NIN SON DÖNEM ÂLİMLERİNDEN HARPUTLU ÖMER NA'ÎMÎ EFENDİ VE MANZÛME-İ NA'ÎMİYYE ADLI NASİHATNAMESİ

Abstract

Şiir, yüzyıllar boyunca hem lirizmi taşımış hem de bir eğitim aracı olarak kullanılmıştır. Manzum sözlükler, tıp kitapları, şairlerin gezip gördüğü yerleri konu edindikleri şehrengizler, düğünlerin veya şenliklerin anlatıldığı surnameler, savaşların anlatıldığı gazavatnameler vs. hep şiirle anlatılmıştır. Ayrıca Anadolu'da, İslam'ın öğretiminde en etkili araçlardan biri yine şiir olmuştur. Ahmet Yesevî'nin coğrafyamıza gelen erenleri, Mevlana, Yunus Emre gibi isimler kaleme aldıkları tasavvufi eserlerde genellikle benzer konuları işlemiştir. Manzum tefsirler, kırk hadis çevirileri, ilmihaller, mevlidler, miraciyeler, hilyeler, makteller ve daha birçok dinî muhtevalı tür rağbet görmüştür. Bu türlerden biri de nasihatnamelerdir. Nasihatnamelerde kişinin yapması ve yapmaması gerekenler didaktik bir şekilde anlatılmıştır. Bu çalışmada da Harputlu Ömer Na'îmî Efendi'nin oğluna ve oğlu üzerinden aslında genele hitaben telif ettiği eseri Manzûme-i Na'îmiyye ele alınmıştır. 1800'lü yılların başında doğan Ömer Na'îmî ömrünün çoğunu ilim tahsili ve tedrisi ile geçirdikten sonra 1882 yılında vefat etmiştir. Geride Kasîde-i Bür'e Şerhi gibi meşhur eserlerin yanında bir de mezkûr nasihatnameyi bırakmıştır. Söz konusu eser; çocukların terbiyesi, gençlik vakitleri, güzel ahlak, İslam'ın ve imanın şartları, imanın şubeleri, İslam'ın vacipleri, insanı küfre götürecek sözler, riba gibi 14 bölümden oluşmaktadır. Çalışmada metnin tamamı günümüz harflerine aktarılmıştır.

Keywords

• ömer na'îmî
• manzûme
• nasihatname
• 19. yüzyıl