İlkçağ Medeniyetlerinde Süsleme Elemanı Olarak Kullanılan Kotshak Damgasının Anadolu Dokumalarındaki Yeri

Abstract

Damgalar, boyların ve milletlerin etnik kültürlerini ortaya çıkarmak, onlar arasında karşılaştırma yapmak ve onların benzerlik ve farklılıklarını belirlemek için önemli bilgi kaynaklarıdır. Tarihin ilk çizgeleri olan mağara resimlerinde, mezarlarda, dokumalarda ve anıtlarda karşılaştığımız damgalar, geçmiş uygarlıklar ve kabileler hakkında bizlere bilgi verirler. Damgalar, göçebe toplulukların yaşayış tarzlarını, yayıldıkları alanları, göç yollarını ve diğer boylar ile ilişkilerini anlamamıza yardımcı olurlar. Göçebe toplumlar için önemli olan at ve koyun gibi hayvanların üzerinde işaret olarak kullanılan damgalar, Orta Asya’da dokunan dokumalarda, sembolik ve mitolojik anlamlar içeren bir iletişim aracı olarak kendini göstermiştir. Çeşitli sütunlar, taşlar, dokumalar ve kalkanlarda sıklıkla karşımıza çıkan Kotshak damgası da birçok medeniyette süsleme elemanı olarak kullanılmış ve her toplumda farklı şekillerde kendini göstermiştir. Antik uygarlıkların sanat eserlerinde de kullanılan bu damga, süsleme elemanı olarak bazen geometrik bazen de organik formda ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada, Anadolu halılarında kullanılan Kotshak damgasının, çıkış noktası, dokumalarda tasarım elemanı olarak nasıl göründüğü, hangi yörelerde kullanıldığı ve damganın nasıl evrim geçirdiği incelenecektir.

Keywords

• antik uygarlıklar
• orta asya
• anadolu
• dokuma
• kotshak damgası