نقش عناصرغذایی و پارازیتوئید در برهم‌کنش بین شته جالیز و زنبور پارازیتوئید Aphidius matricariae

Abstract

برای فهم بهتر راهبردهای پایدار مدیریت شته جالیز (Aphis gossypii Glover (Hemiptera: Aphididae)) ضروری است که نقش نیروهای رو به بالا و رو به پایین بر پویایی جمعیت آن تعیین شود. در مطالعه حاضر، اثرات کوددهی (نیروهای رو به بالا) و پارازیتوئید (نیروهای رو به پایین) روی نوسانات جمعیت شته جالیز و پارازیتوئید آن (Aphidius matricariae Haliday (Hymenoptera: Braconidae)) بررسی شد. یک آزمایش فاکتوریل با دو فاکتور کوددهی (0، 5/0 و 1 گرم از یک کود کامل در بوته در هر نوبت کوددهی) و رهاسازی اولیه پارازیتوئید (0، 2 و 10 عدد ماده یک­روزه و جفت­گیری­کرده A. matricariae در هر قفس) انجام شد. آزمایش با یک گیاه خیار 5 هفته­ای و 10 حشره بالغ شته شروع و پس از یک نسل شته، ماده­های یک­روزه جفت­گیری­کرده زنبور به قفس­ها معرفی شد. تیمارها چهار بار در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی تکرار و در محیط ثابت استاندارد نگهداری شدند. تعداد شته و زنبور بالغ زنده به­طور هفتگی تا اتمام دو نسل کامل پارازیتوئید ثبت شد. نتایج نشان داد که افزایش سطح کوددهی، موجب افزایش تراکم جمعیت شته جالیز و درصد پارازیتیسم آن شد، ولی تاثیری روی اندازه جمعیت پارازیتوئید نداشت. هم­چنین، رهاسازی پارازیتوئید منجر به افزایش تراکم پارازیتوئید و درصد پارازیتیسم شد، ولی باعث کاهش اندازه جمعیت شته جالیز شد. برهم­کنش دو فاکتور تنها روی جمعیت شته جالیز تاثیر داشت. این یافته­ها نشان می­دهد که نیروهای رو به بالا و رو به پایین نقش مهمی در تنظیم جمعیت شته جالیز ایفا می­کنند که باید در مدیریت این آفت لحاظ شود.

Keywords

• تغییرات جمعیت
• مدیریت پایدار آفات
• نیروهای رو به بالا
• نیروهای رو به پایین