O dwóch naczyniach ceramicznych z badań archeologicznych na Kujawach

Abstract

Na terenie Kujaw w miejscowościach Janiszewo, gm. Lubraniec, oraz Stawiec, gm. Lubanie, przeprowadzono archeologiczne badania wykopaliskowe dworów, po których nie pozostał żaden relikt na powierzchni ziemi. Najprawdopodobniej w XVIII w. oba popadły w ruinę, a miejsca ich lokalizacji stały się gruntami ornymi, uprawianymi do dzisiaj. Z zabudowań fazy nowożytnej pochodzą znaleziska dwóch ceramicznych dzbanów. Zabytki te stanowią wyjątkowy przykład dawnego rzemiosła ze względu na motywy zdobnicze, jakimi pokryto powierzchnię naczyń. Dzban z Janiszewa mieści wyjątkowy „podpis” wytwórcy w postaci schematycznie namalowanego farbą angobową wyposażenia warsztatu garncarskiego. Składa się nań rysunek sponowego koła garncarskiego wraz z ustawionym nań dzbanem oraz umieszczonych powyżej, zawieszonych zapewne na ścianie, drewnianych matryc do formowania płyt kafli piecowych. Naczynie ze Stawca ozdobione zostało rytym ornamentem oraz powłoką zielonej polewy. Rysunek przedstawia trzy winne krzewy obwieszone dorodnymi gronami, wśród których znajduje się kilka małych ptaków zjadających owoce oraz dwa znacznie większe ptaki. To sowa i ptak z rodziny kurowatych (głuszec?). Dzban na wino z takim zdobieniem nie tylko miał walory estetyczne. Przedstawiona na nim narracja mogła mieć kilka znaczeń kierowanych do amatorów nalewanego trunku.

Keywords

• archeologia
• dwory
• kultura materialna
• naczynia ceramiczne
• ornamentyka naczyniowa