O „POŻERANIU WŁASNYCH DZIECI” NA PRZYKŁADZIE DZIAŁALNOŚCI PARTII KOMUNISTYCZNYCH W POLSCE W XX WIEKU

Abstract

Przedmiotem artykułu jest zjawisko usuwania z życia politycznego przywódców i polityków partii komunistycznych w Polsce w różnych okresach ich działalności. W przypadku Komunistycznej Partii Polski (1918–1938) i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (1948–1990), podmiotów badań, chodziło o eliminację niejako „najwierniejszych z wiernych” i to przez towarzyszy z tego samego środowiska politycznego. Stwierdzić trzeba, że problem „pożerania własnych dzieci” był znany w historii, występuje współcześnie i będzie obecny w przyszłości. W przypadku partii komunistycznych na zjawisko „pożerania własnych dzieci” wpływ miały różne okoliczności: 1) przede wszystkim specyfika partii komunistycznych: (były to partie fundamentalistyczne; KPP działała nielegalnie w oparciu o model partii-zakonu), 2) podległość suwerenowi zewnętrznemu, który miał decydujący wpływ na styl politycznego myślenia i działania, 3) procesy, którym podlegały, tj. funkcjonowanie w warunkach syndromu oblężonej twierdzy i zapotrzebowania na wroga, który pozwalał realizować różne cele wewnątrz i na zewnątrz partii, 4) brutalna walka o władzę, która, w przypadku PZPR, przez cztery dekady sprawującej władzę polityczną w Polsce, pozwoliła korzystać oprócz wsparcia zewnętrznego także z aparatu państwa.

Keywords

• „pożeranie własnych dzieci”
• rewolucje, partie komunistyczne
• herezje
• walka o władzę