Islām va ̒ulūm-i ijtimā̒ī (Jan 1396)
تغییرات معناشناختی کنش زیارت از منظر انسان‌شناسی تفسیری: مطالعه موردی زائران امام رضا (ع)
Abstract
مفهوم زیارت در ادبیات دینی کاربرد فراوانی دارد و بیانگر نوعی رابطه میان انسان و جهان ملکوت است. در ادبیات دینی جهان نیز زیارت سابقهای به درازای عمر بشر دارد و همواره در طول تاریخ برقرار بوده است. زیارت در گذشته کنشی همگن و متوازن بوده است در حالیکه امروزه به کنشی ناهمگن و نا متوازن تبدیل شده است. ما در این مقاله در صدد شناخت و فهم عناصر ناهمگن در کنش زیارت با تمرکز بر تنوع به وجود آمده در بافت زائران هستیم. به تعبیر دیگر آیا تغییرات در کنشی سنتی همچون زیارت را می توان در جامعه با تحولات مدرنیته فهم کرد؟ به بیان دیگر با نسبتیابی کنش زیارت امام رضا(ع) با مدرنیته و در نهایت عناصر مترتب بر آن همچون عرفی شدن در ایران معاصر، انواع زائران حرم مطهر امام رضا (ع) را بررسی و دستهبندی می نماییم. از این رو با صورتبندی انواع زائران به سنتی، مدرن و زائر گردشگر، به ویژگیهای آنها میپردازیم. رویکرد روشی اتخاذ شده در این مقاله، کیفی و با تکیه بر دیدگاههای مردمنگاری است. دادههای تحقیق نیز از منابع گوناگون همچون دلنوشتههای زائران، عریضهها و سفرنامهها، مصاحبه ها، مشاهدات،خودمردمنگاری و دیگر منابع کمی و کیفی حاصل شده است.
Keywords
