Ο χρόνος και ο χώρος ως ρητορικά εφόδια για την κατασκευή της ελληνικής εθνικής ταυτότητας: Η μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης στο λόγο φοιτητών παιδαγωγικών τμημάτων

Abstract

Αν και ο χρόνος όσο και ο χώρος αποτελούν βασικά στοιχεία των ταυτοτήτων, κυρίως των εθνικών και εθνοτικών, οι έννοιες αυτές σπάνια αποτελούν το επίκεντρο της κοινωνικοψυχολογικής έρευνας. Ερευνητές βασισμένοι στη θεωρία της Κοινωνικής Ταυτότητας έχουν υποστηρίξει ότι οι συγκρίσεις της ίδιας εθνικής ταυτότητας σε διαφορετικές χρονικές στιγμές μπορεί να χρησιμοποιηθούν αντί συγκρίσεων με άλλες εθνικές ταυτότητες, πράγμα το οποίο μπορεί να ερμηνευτεί ως απουσία ενδο-ομαδικής μεροληψίας. Από την άλλη ερευνητές που ακολουθούν τη στροφή στο λόγο έχουν εντοπίσει επιχειρηματολογικά αποθέματα στα οποία χρονικές συγκρίσεις και χωρικές αναπαραστάσεις του έθνους χρησιμοποιούνται από τους ομιλητές, προκειμένου να αποφύγουν δι-εθνικές συγκρίσεις που θα μπορούσαν να επισύρουν κατηγορίες σοβινισμού. Η παρούσα εργασία, αντλώντας από τις θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές της κριτικής κοινωνικής λογοψυχολογίας, εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο φοιτητές παιδαγωγικών τμημάτων στη Θράκη κινητοποιούν το χρόνο και τον τόπο ως γραμμές επιχειρηματολογίας για να κατασκευάσουν την ταυτότητα της Μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης. Υποστηρίζεται ότι συχνά ο χρόνος και ο χώρος χρησιμοποιούνται στα πλαίσια ρητορικών στρατηγικών αποποίησης του ρατσισμού, παρουσιάζοντας τη διαφορετικότητα της μειονότητας ως ζήτημα χρόνου, είτε ως ζήτημα εγκατάστασης σε «αγροτικές» κοινότητες που δεν έχουν ενταχθεί στον αστικό τρόπο ζωής. Τα ευρήματα συζητούνται σε σχέση με το πώς μπορεί η ανάλυση λόγου να προσφέρει ένα τρόπο ενσωμάτωσης του χρόνου και του χώρου στις θεωρητικές αναζητήσεις της κοινωνικής ψυχολογίας αναφορικά με την εθνική ταυτότητα.

Keywords

• Ανάλυση λόγου
• εθνική ταυτότητα
• Μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης
• χρόνος
• χώρος