بررسی تغییرات دبی رودخانه های استان چهارمحال وبختیاری

Abstract

استان چهارمحال بختیاری تأمین کننده اصلی آب برای دو استان خوزستان و اصفهان می‌باشد و همواره بحث انتقال آب بین حوضه‌ای برای این دو استان مطرح بوده است. علیرغم این تاکنون مطالعه جامعی برروی تغییرات دبی رودخانه‌های این استان انجام نشده است تا بتوان درباره آینده انتقال آب قضاوت درستی انجام داد. بر همین اساس تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییرات دبی 12 رودخانه مهم استان چهارمحال و بختیاری انجام گرفت. برای بررسی نوع تغییرات زمانی دبی از روش من- کندال و جهت تعیین شدت یا مقدار تغییرات دبی از روش تخمین گر سن استفاده شد. همچنین با استفاده از روش پتیت وقوع سال تغییر ناگهانی در سری‌های زمانی دبی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در مقیاس فصلی و سالانه دبی در تمام ایستگاه‌ها دارای روند کاهشی می‌باشد. مقدار کاهش در مقیاس سالانه بین 8/0 متر مکعب بر ثانیه در ایستگاه گردبیشه تا 17 متر مکعب بر ثانیه در ایستگاه بهشت آباد متغیر است. در مقیاس فصلی نیز نتایج حاکی از کاهش معنی‌دار دبی در تمام ایستگاه‌های مورد بررسی در فصل تابستان است در حالی که در فصل زمستان به جز در دو ایستگاه سولگان و ده‌چشمه، در بقیه روند معنی‌داری مشاهده نشد. نتایج آزمون پتیت نشان داد که در اغلب ایستگاه‌ها سال تغییر ناگهانی (معنی‌دار از نظر آماری) در سری‌های زمانی دبی در اوایل دهه 1370 اتفاق افتاده است. همچنین تحلیل دبی‌های فرین این رودخانه‌ها نشان داد که علاوه بر میانگین، مقادیر کمینه و بیشینه دبی نیز دچار افت شدید شده‌اند.

Keywords

• تغییرات دبی
• تخمینگر سن
• روش پتیت
• چهارمحال و بختیاری