Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Dec 2023)
Psikolojik İyi Oluş, Yaşamda Anlam ve Dindarlık Arasındaki İlişkiler
Abstract
İnsan, dünya sahnesinde yerini aldığı ilk günden beri hem kendisini hem de içinde bulunduğu âlemi keşfetmeye ve Ben kimim?, Neden yaratıldım?, Varlığımın kaynağı nedir?, Hayatın bir anlamı var mıdır? gibi soruların cevabını tarihin her döneminde aramıştır. İnsanı diğer canlılardan farklı kılan aklı, onu sürekli bir şeyleri araştırmaya, sorgulamaya ve öğrenmeye itmiştir. İnsanın maddi ve manevi iki boyutunun olması maddi âlemi keşfederken manevi yönünü de keşfetmesine zemin hazırlamıştır. İnsanoğlu çevresinde olup bitenleri gözlemleyerek sorularına cevap aramıştır. Bu çalışmada, yaşamda anlam, dindarlık ve psikolojik iyi oluş değişkenleri arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Araştırmada yaşamda anlam, dindarlık ve psikolojik iyi oluş değişkenleri ilk olarak kavramsal çerçevede açıklanmıştır. Daha sonra değişkenlerin birbirleriyle ilişkileri ve örneklem üzerindeki etkileri açıklanarak çalışma değerlendirilmiştir. Araştırmada psikolojik iyi oluş, yaşamda anlam ve dindarlık arasındaki ilişkiler korelasyon ve regresyon kullanılarak incelenmiştir. Bu ilişkilerin araştırılmasında teorik kısımda dökümantasyon yöntemi kullanırken uygulama kısmında tarama yöntemi kullanılmıştır. Bu araştırma, yaşamdaki anlam kaynaklarından biri olan dinin, bireyin hayatına ne düzeyde anlam kattığının tespit edilmesi ve yaşamda anlamın, psikolojik iyi oluşu etkileyip etkilemediğinin ortaya konması bakımından önemlidir. Araştırmaya katılanlar tesadüfi örneklem yöntemiyle seçilmiş ve katılımcılara çevrimiçi anket uygulanmıştır. Araştırmanın evreni, yaşları 16 ile 69 arasında değişen bireyleri kapsamaktadır. Çalışmanın örneklemi 325 kişiden oluşmaktadır. Araştırmada kullanılan veriler için Google Drive Dokümanlar üzerinden çevrimiçi anket oluşturulmuştur. Anket, Eylül 2021- Mart 2023 tarihleri arasında internet üzerinden gönüllü katılımcılara ulaştırılmıştır. Örneklem grubunun 215’i (%66,2) kadın, 110’u (%33,8) erkektir. Tüm katılımcıların yaş ortalaması 30,9’dur. Örneklem grubu öğrenci, öğretmen, ev hanımı, mühendis, doktor, polis, avukat, memur, hemşire gibi farklı meslek dallarından oluşmaktadır. Ankette Kişisel Bilgi Formu, Dindarlık Ölçeği, Bireysel Dindarlık Ölçeği, Yaşamda Anlam Ölçeği ve Psikolojik İyi Oluş Ölçeği kullanılmıştır. Psikolojik iyi oluş ölçeği, Diener ve arkadaşlarının geliştirmiş olduğu ölçektir. Araştırmada Ayten tarafından oluşturulan dindarlık ölçeği kullanılmıştır. Çalışmada Zagumny, Pierce, Adams ve Fallos’un geliştirdiği ve psikometrik analizleri yapılmış Bireysel Din Envanteri kullanılmıştır. Yaşamda Anlam Ölçeği diğer adıyla Meaning in Life Questionnaire, Steger ve arkadaşları tarafından geliştirilmiş. Analiz bulgularına göre yaşamda anlam ile dindarlık, bireysel dindarlık ve dindarlığın dini ibadet ve dini davranış alt boyutları arasında istatistiki açıdan zayıf düzeyde ve pozitif yönde anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Benzer şekilde psikolojik iyi oluş ile dindarlık, bireysel dindarlık ve dindarlığın dini ibadet ve dini davranış alt boyutları arasında da zayıf düzeyde ve pozitif yönde anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Yaşamda anlam ve psikolojik iyi oluş değişkenleri arasında da orta düzeyde ve pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Regresyon ilişkilerine bakıldığında, hem dindarlığın hem de bireysel dindarlığın psikolojik iyi oluşun ve yaşamda anlamın anlamlı birer yordayıcıları oldukları görülmüştür. Ayrıca yaşamda anlamın da psikolojik iyi oluşun anlamlı bir yordayıcısı olduğu bulgulanmıştır.
Keywords
