Abdullah Cevdet’in II. Abdülhamit’e Duyduğu Nefretin Kahriyât Adlı Kitabına Yansımaları ve Bu Nefretin Sembollerinden Hüseyin Necati Efendi

Abstract

1869 tarihinde doğan Abdullah Cevdet’in (Karlıdağ) Mekteb-i Tıbbiye’de öğrenim görürken siyasî fikirleri sistemleşmiş ve Abdullah Cevdet, II. Abdülhamit’in aleyhinde olan ve özgürlük ile yeniliği esas alan düşüncelerin savunucusu olmuştur. Düşüncelerini İbrahim Temo, İshak Sükûtî, Mehmed Reşid ve Hikmet Emin ile birlikte İttihad-i Osmaniye cemiyeti bünyesinde kurumsallaştırmıştır. II. Abdülhamit tarafından faaliyetleri sakıncalı bulunan Abdullah Cevdet; Fizan, Trablusgarp gibi mahrumiyet bölgelerine sürülmüştür. II. Abdülhamit hakkında hakarete varan eleştiri ve suçlamalar içeren Kahriyât adlı kitabı ise Mısır’da basılmış; ilk baskısı 1906, çalışmamızda yararlandığımız ikinci baskısı ise 1908 yılında yapılmıştır. Doktor Abdullah Cevdet, 1908 tarihli ikinci baskıda yer alan “Büyük Gazi ve Büyük Şehid Mülâzım Hüseyin Necati Efendi’nin Verdiği Ölmek Dersi Hakkında” adlı şiirinde hayatından ufak bir kısmı aktardığı Mülâzım Hüseyin Necati Efendi’yi bir kahraman olarak göstererek yönetime ve kendi görüşüne göre haksızlığa karşı nasıl mücadele edilmesi gerektiğini okuyucusuna aktarmak istemiştir. Bu makalede, adını verdiğimiz şiir ve kitapta yer alan diğer şiirler incelenerek şairin istibdat olarak adlandırdığı II. Abdülhamit yönetimine karşı olan tepkilerini şiirlerinde nasıl dile getirdiği tespit edilmiştir.

Keywords

• Abdullah Cevdet
• II. Abdülhamit
• Kahriyât