ارزیابی مقاومت شیرپنیر Galium aparine به علف‌کش‌های رایج در مزارع گندم غرب و جنوب غرب ایران

Abstract

بروز مقاومت به علف‌کش‌ها در علف‌های هرز یکی از عوامل تهدید کننده امنیت غذایی بوده و در حال حاضر یکی از بزرگترین تهدیدها برای تولید غلات در ایران و بسیاری از مناطق جهان است. به این منظور، آزمایشی در سال‌ 1401 در دانشگاه کردستان جهت پی‌جویی مقاومت این علف‌­هرز به علف‌کش‌های رایج روی 38 توده شیرپنیر مشکوک به مقاومت مزارع گندم آبی غرب کشور شامل کامیاران، دهگلان، سقز، سنندج، ایلام و کرمانشاه انجام شد. پس از شکست خواب بذور، واکنش بذور به علف‌کش‌های توفوردی و تری بنورون متیل، در دُز توصیه شده بررسی گردید. سپس در دو آزمایش الف) دُز-پاسخ تحت تاثیر هشت دُز از علف‌کش‌های توفوردی و تری بنورون متیل و ب) مقاومت عرضی با استفاده از هشت علف‌کش ثبت شده مزارع گندم بررسی گردید. نتایج نشان داد که هیچ کدام از توده­ ها، به تری‌بنورون متیل مقاوم نبودند. چهار توده شیرپنیر مزارع شهرستان‌های مختلف به علف‌کش توفوردی، مقاوم بودند. نتایج حاصل از بررسی تاثیر سایر علف‌کش‌های مورد کاربرد در گندم روی توده‌های مقاوم به توفوردی نشان داد که همه آن‌ها به‌طور قابل توجهی به دو علف‌کش مزوسولفورون+ یدوسولفورون و مت‌سولفورون + سولفوسولفورون حساس‌تر هستند که نشان دهنده وجود مقاومت عرضی منفی در این توده‌ها می‌باشد. از دلایل وجود مقاومت عرضی منفی در توده‌های مقاوم به توفوردی، شایستگی به مراتب کمتر این توده‌ها، نسبت به توده‌های حساس است و از این ویژگی خاص می‌توان در مبارزه با علف‌های هرز مقاوم به توفوردی و استفاده از دو علف‌کش مزوسولفورون + یدوسولفورون و مت‌سولفورون + سولفوسولفورون به صورت استفاده تناوبی نام برد.

Keywords

• تری‌ بنورون‌متیل
• توفوردی
• مقاومت عرضی
• مقاومت عرضی منفی
• بی تی راخ