Stoleće Oktobra: Revolucija i politika istorije

Abstract

U ovom radu analiziran je odnos ruske političke elite i javnosti prema obeležavanju stogodišnjice Oktobarske revolucije. Podsećajući na proslavu dva veka Francuske revolucije 1989. godine, autor je ukazao na razlike u načinu obeležavanja jubileja ova dva istorijska događaja koja su suštinski odredila dugi XIX i kratki XX vek evropske i svetske istorije. S obzirom na to da na komemorativne prakse i selektivnost u reprezentovanju prošlosti presudno utiče savremena politika, u radu je razmotren odnos postsovjetskih političkih elita prema Oktobarskoj revoluciji. Korišćenjem koncepta „politike istorije“, interpretiran je proces kojim je praznik godišnjice Revolucije od „utemeljujućeg mita“ sovjetske epohe, posle 1991. godine prvo pretvoren u „Dan pomirenja i saglasnosti“ da bi, konačno, 2005. godine bio ukinut kao neradni dan i zamenjen „Danom narodnog jedinstva“ koji se slavi 4. novembra. Tokom vladavine Vladimira Putina, Oktobarska revolucija je prestala da bude upotrebljivi simbolički resurs u konstituisanju ruske istorijske samosvesti i poželjnog sistema društvenih vrednosti. Pošto je nespojiva s idealom „državnosti“, vrednošću društvene stabilnosti i naglašavanjem hiljadugodišnjeg istorijskog kontinuiteta, stogodišnjica Oktobra je u Rusiji obeležena kao podsećanje na pogubnost društvenog konflikta. Politika istorije zasnovana na isticanju jedinstva pred spoljašnjim neprijateljima i unutrašnjim opasnostima od „obojenih revolucija“ zasnovana je na ideologiji konzervativizma koja nužno teži marginalizaciji Revolucije u kolektivnom pamćenju.

Keywords

• Oktobarska revolucija
• Rusija
• politika istorije
• kolektivno pamćenje