Współpraca nauczycieli z rodzicami i środowiskiem społecznym w latach 1945–1989. Wymiar prawno-oświatowy

Abstract

Celem niniejszego artykułu jest opis, wyjaśnienie i ocena współpracy nauczycieli z rodzicami i środowiskiem społecznym w latach 1945–1989 w wymiarze prawno-oświatowym. Zastosowano krytyczną analizę materiałów źródłowych i opracowań naukowych. W wyniku badań ujawniono dynamikę rozwiązań ustawowych w zależności od aktualnej sytuacji politycznej, co z kolei zdecydowało o konieczności podziału omawianego czasu historycznego na etapy mające swoją odrębną specyfikę prawno-oświatową w zakresie podjętej problematyki. Inspirację badawczą stanowiła propozycja Andrzeja Jankego, który dostrzegając zróżnicowanie w zakresie współpracy szkoły ze środowiskiem rodzinnym na przestrzeni lat 1944–1989 wyróżnił w jego ramach sześć odrębnych okresów. W przypadku analizowanej problematyki konieczne jednak stało się przesunięcie akcentu ze szkoły na nauczyciela, poszerzenie zaprezentowanego powyżej podziału o środowisko społeczne, jak i dokonanie korekty w zakresie nazewnictwa i podziału czasowego w oparciu o wnioski autorskie. Podstawową konkluzją artykułu jest stwierdzenie faktu, że mimo odmienności poszczególnych etapów kooperacji podmiotów edukacyjnych wszystkie one mieściły się w ramach ładu monocentrycznego i jako takie miały również cechy wspólne. Odgórnie narzucone rozwiązania prawne i silny akcent ideologiczny nie służyły kulturze wzajemnego zaufania, a tym samym powodowały, że współpraca nauczycieli z rodzicami i środowiskiem społecznym była z góry narażona na szereg niedociągnięć, do których należały: schematyzm, działania pozorne, akcyjność i koniunkturalizm.

Keywords

• szkoła
• nauczyciel
• rodzice
• środowisko społeczne
• współpraca
• prawo oświatowe