مطالعات اسلام و روانشناسی (Sep 2024)
الگوی مشاوره‌ای عاملیت «من» مبتنی بر دیدگاه علامه محمدتقی جعفری
Abstract
واژه عاملیت بر نوعی احساس مسئولیت در برابر مسیرزندگی خود دلالت دارد. قبول عاملیت انسان در گرو تبیینی از منشا عمل است که از آن با عنوان «من» یاد می‌شود. هدف از این پژوهش تدوین الگوی مشاوره‌ای من عامل بر اساس دیدگاه علامه محمدتقی جعفری است. در بخش نخست بوسیله‌ی روش کیفی هرمنوتیک تلاش شده است تا شاخص‌ها و مؤلفه‌های من عامل شناخته شود. سپس با استفاده از روش داده بنیاد، الگوی تبیین‌کننده‌ی من عامل ترسیم شد. در بخش سوم محتوا، فرایند و فنون مشاوره‌ای برگرفته از این الگو از طریق تحلیل مضمون ارائه گردید. ضریب همبستگی کندال در اعتباریابی دلفی 87/0 گزارش شد. محتوای مشاوره‌ای مقوم این رویکرد را می‌توان در مواردی چون ماهیت من (تمایزدهنده، عامل، فراعامل، مختار،...)، حیطه‌های من (ذات من و فعالیت من)، سطوح من (من معلول، من عامل)، عناصر من(غیرارادی، ارادی، کمال‌طلب)، ... جستجو کرد. فرایندهای مشاوره‌ای در هماهنگی با هستی هدفدار، پذیرش مالکیت بر خویشتن، صداقت و همخوانی با خویشتن، بهره برداری از توانمندی‌ها،تقویت عشق به انسان‌ها و تقویت خودآگاهی و خودسازی ارائه گردید. در جهت رسیدن به این فرایندهای درمانی نیز روش‌های عملی نیز با توجه به دیدگاه علامه استخراج شد. وجوه تمایز این الگوی مشاوره‌ای را می‌توان در یکپارچه‌نگری آن، حضور عنصر تعیین‌کننده‌ی کمال‌طلبی و توجه به ارتباط انسان با خالق خود در نظر گرفت.
Keywords
