Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości (Apr 2016)
Skłonność do unikania i uchylania się od opodatkowania w świetle teorii moralnego rozwoju Kohlberga – zagadnienia etyczne w praktyce rachunkowości
Abstract
Współczesne służby rachunkowości mają w swoich rękach narzędzia nie tylko umożliwiające ewidencjonowanie operacji gospodarczych w księgach rachunkowych, ale również mogące służyć zarówno do zniekształcania obrazu sytuacji finansowej podmiotu, jak i manipulowania rozliczeniami podatkowymi. Dlatego profesjonaliści w rachunkowości muszą posiąść określoną wiedzę, ale także powinni stać na straży standardów etycznych, co gwarantuje prawidłowość rozliczeń podatkowych oraz sporządzanie informacji wiarygodnej w systemie informacyjnym rachunkowości. Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań analizujących częstość wyboru przez księgowych działań zmierzających do redukcji obciążenia podatkowego, będących skutkiem złamania norm etycznych lub prawnych. Ponadto analizowano związek skłonności do podjęcia decyzji prowadzącej do unikania lub uchylania się od opodatkowania z przedstawioną zgodnie z teorią rozwoju moralnego Kohlberga argumentacją takich działań. Wyniki badań wskazują na większą częstość decyzji obniżających zobowiązania podatkowe w wyniku złamania normy etycznej niż etycznej i prawnej. Stwierdzono również, że skłonność do podejmowania działań nieetycznych (i niezgodnych z prawem) jest związana z niższymi poziomami wnioskowania moralnego, co potwierdza ważność postulatu uzupełnienia edukacji księgowych o zagadnienia świadomości i odpowiedzialności etycznej przedstawicieli tego zawodu.
