Jilvah-i hunar (Feb 2013)
چهارطاقی سرخ‌آباد: عبادتگاهی ساسانی-اسلامی
Abstract
با رسمیت‌یافتن دین زرتشت در عصر ساسانی، آتشگاه‌ها به‌عنوان جلوه بارز تشریفات و آداب دینی، در جامعه نمایان شدند. چهارطاقی‌ها نیز نقش اصلی را در معماری مذهبی ساسانیان ایفا کردند. از این نظر، مطالعه این اماکن برای دریافتی درست از وضعیت مذهب زرتشت در این دوره، بسیار اهمیت دارد. اماکن مذهبی معمولاً مجموعه‌ای عظیم را دربر می‌گرفت و چهارطاق هسته اصلی آن به‌شمار می‌رفت که تمام اجزای ساختمانی این مجموعه در اطراف آن و با توجه به موقعیت مکانی آن سامان می‌یافت. چهارطاقی سرخ‌آباد که در منطقه دره‌شهر ایلام واقع شده، از جمله این بناهاست و در اطراف خود پی‌هایی مدفون‌شده دارد که نشانه‌ای از وجود مجموعه‌ای در اطراف آن است. تاکنون در هیچ یک از پژوهش‌های باستان‌شناسیِ به‌عمل‌‌آمده در این منطقه از این بنا ذکری به میان نیامده است و در نظر بسیاری این بنا متعلق به دوران اسلامی است. هدف از این پژوهش پی‌بردن به تاریخ ساخت این بنا و پاسخ به این سؤال است که آیا بنای چهارطاقی، واقع در شهر عظیم دره‌شهر1، بنایی ساسانی است یا اسلامی. فرضیه تحقیق آن است که این بنا با توجه به تطبیق با عمارت‌های مذهبی این دوره و چشم‌اندازهای اطراف آن، به دوره ساسانی تعلق دارد که در اوایل اسلام نیز مورد استفاده واقع شده است.
