Ana Dili Eğitimi Dergisi (Feb 2020)
Öğrencilerin Hazırlıksız Konuşmalarında Kelime Hazinesi Katsayılarının Tespiti
Abstract
Konuşma iletişim kurmak için kullandığımız temel dil becerilerindendir. Konuşma temel olarak hazırlıklı ve hazırlıksız konuşma olmak üzere iki şekilde yapılır. Hazırlıklı konuşmalar yeri ve zamanı belirli olan, bir plan ve hazırlık gerektiren konuşmalardır. Hazırlıksız konuşmalar ise yeri ve zamanı tam olarak belli olmayan, bir plan ve hazırlık gerektirmeyen anlık konuşmalardır. Hazırlıksız konuşmalar günlük hayatta, eğitim ortamlarında başta olmak üzere sosyal yaşam içerisinde en çok kullandığımız konuşma türlerindendir. Hayatımızın her aşamasında oldukça önemli bir yeri olan hazırlıksız konuşmalar öğrencilerin yaptıkları konuşmaların büyük kısmını oluşturur. Hazırlıksız konuşmaların niteliği ve etkililiği kişinin kelime hazinesiyle doğru orantılıdır. Zengin bir kelime hazinesine sahip olan insanın etkili ve güzel hazırlıksız konuşmalar yapma oranı oldukça yüksektir. Araştırmamız bu kapsamda öğrencilerin hazırlıksız konuşmalarında kelime hazinesi katsayılarını tespit etmeyi amaç edinmiştir. Kelime hazinesi katsayısı, kişinin kullandığı farklı kelime sayısının toplam kelime sayısına bölünmesiyle elde edilen bir değeri ifade eder. Bu değeri 0 (sıfır) ile 1 (bir) arasında değişir. Kelime hazinesi katsayısı (Karadağ, 2018) dil eğitimi araştırmaları için bir değişken önerisi olarak sunulmuştur. Araştırmamızda amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilen ortaokul 6 ve 7. Sınıf öğrencilerinin kelime hazinesi katsayıları hesaplanmış ve farklı değişkenlere göre durumları incelenmiştir. Bu kapsamda öğrencilere uzman görüşleri neticesinde oluşturulmuş 5 öyküleyici anlatım 5 adet de açıklayıcı anlatım olmak üzere 10 adet konu verilmiştir. Öğrenciler kendilerine verilen konulardan her iki anlatım tarzından da birer adet olmak üzere hazırlıksız konuşmalar yapmıştır. Öğrencilerin hazırlıksız konuşmaları ses kayıt cihazı ile kayıt edilmiş ve araştırmacı tarafından yazıya aktarılmıştır. Ardından (Bayburtlu, 2019) kelime hazinesi katsayısı değerlendirme ölçeği’ne göre incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre araştırmaya katılan öğrencilerin yarısından fazlasının kelime hazinesi katsayılarının orta düzeyde olduğu anlaşılmıştır.
Keywords
