رستنی‌ها (Dec 2021)
گزارشی جدید از یک گونه علف‌هرز فرفیون (Euphorbia) در ایران
Abstract
فعالیت‌های بشری به‌ویژه افزایش تجارت بین‌المللی در قرن اخیر مانند واردات و صادرات محصولات کشاورزی باعث شده است تا گونه‌های خارجی زیادی در مناطق جدید حضور پیدا کنند. برخی از این گونه‌ها آسیب‌های اقتصادی و زیست‌محیطی عمده‌ای را به تنوع‌زیستی و کشاورزی وارد می‌کنند. بیشتر گیاهان معرفی شده و مستقر شده در اکوسیستم‌های ایران به منظور اهداف زینتی وارد شده‌اند. از میان سه منطقه جغرافیایی گیاهی اصلی ایران، ایرانو-تورانی، هیرکانی و صحارا-سندی، دو منطقه آخر به ترتیب در شمال و جنوب ایران دمای یخبندان سالانه ندارند و یا به‌ندرت مدت زمان کوتاهی در معرض دماهای پایین در برخی از نقاط قرار می‌گیرند که این موضوع باعث شده است این مناطق دارای اکوسیستم‌های آسیب‌پذیر و شکننده نسبت به گونه‌های گیاهی وارداتی و بیگانه داشته باشند. جنس فرفیون (Euphorbia) با هشت گونه وارداتی بزرگترین گروه گیاهان گلدار ایران با رفتار علف‌هرزی یا مهاجم می‌باشند. تمام هشت گونه خارجی منشا دنیای جدید دارند و متعلق به زیرجنس Chamaesyce می‌باشند. از هشت گونه وارد شده پنج گونه آن متعلق به بخش Anisophyllum زیربخش Hypericifoliae می‌باشند. اگرچه اعضای این زیربخش دارای مسیر فتوسنتزی چهارکربنه هستند اما در اقلیم‌های معتدل، معتدل گرم و گرمسیری رویش دارند. علف‌هرز بودن اعضای این گروه با ویژگی‌های متفاوتی از جمله تجدید نسل سریع، تولید بذر زیاد، شکل خزنده، پراکنش بذر به فواصل طولانی تسهیل می‌شود. بررسی‌های میدانی اخیر در جنوب ایران (استان کرمان)، گونه‌ای علف‌هرز از جنس فرفیون از مزارع حنا واقع در مرکز تحقیقات جیرفت جمع‌آوری شد که با هیچ یک از توصیف‌های گونه‌های موجود در ایران مطابقت نداشت.
Keywords
