تولید گیاهان زراعی (Feb 2017)
تاثیرتیمارهای پیش‌کاشت و میزان نیتروژن بر خصوصیات کیفی و کمی ذرت سیلویی هیبرید سینگل کراس 704
Abstract
سابقه و هدف: با توجه به مضرات و آلودگی‌های کاربرد کودهای شیمیایی، نیاز به کاهش مصرف این نهاده‌ها و یافتن راهکارهای اکولوژیک جهت تأمین نیاز غذایی گیاهان زراعی احساس می‌شود. یکی از این راه‌ها استفاده از گیاهان پیش‌کاشت مناسب می‌باشد. بنابراین تحقیق حاضر با هدف ارزیابی تأثیر تیمارهای پیش‌کاشت و مدیریت سطوح مصرف نیتروژن بر خصوصیات کیفی علوفه ذرت اجرا شد. مواد و روش‌ها: آزمایش در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی کرج در سال زراعی 93-1392 اجرا شد. آزمایش به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار به اجرا درآمد. فاکتور اصلی شامل تیمارهای پیش‌کاشت در چهار سطح (پرکو، بوکو، آیش و کود دامی) و فاکتور فرعی شامل سطوح کود نیتروژن در سه سطح (120، 240 و 360 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره) بود. پرکو و بوکو گیاهانی از خانواده شب بوئیان هستند که در صورت برگشت به خاک سبب افزایش ماده آلی می شوند. بذور ذرت رقم سینگل کراس 704 با تراکم 12 بوته در مترمربع توسط دستگاه ردیف‌کار پنوماتیک کشت شد. در پایان فصل، صفات کیفی و کمی علوفه شامل درصد ماده خشک قابل‌هضم، درصد قندهای محلول در آب، درصد پروتئین خام، درصد فیبرهای غیرمحلول در شوینده اسیدی، درصد فیبرهای غیرمحلول در شوینده خنثی، درصد خاکستر کل و عملکرد علوفه تعیین شد. تجزیه داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SAS (Version 9.1.3) و مقایسه میانگین‌ها با آزمون LSD در سطح احتمال 5 درصد انجام شد. یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد تأثیر تیمارهای پیش‌کاشت بر ماده خشک قابل‌هضم، فیبر قابل‌حل در شوینده خنثی و عملکرد علوفه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود، به‌طوری‌که در تمامی صفات، پیش‌کاشتِ پرکو و بوکو برترین تیمار نسبت به تیمارهای آیش و کود دامی بودند. بیشترین عملکرد علوفه تحت تأثیر تیمار پیش‌کاشت پرکو (23/78 تن در هکتار) و کمترین عملکرد علوفه مربوط به تیمار کود دامی (71/63 تن در هکتار) بود. تأثیر سطوح نیتروژن بر ماده خشک قابل‌هضم، فیبر قابل‌حل در شوینده خنثی و عملکرد علوفه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود، به‌طوری‌که با افزایش مصرف نیتروژن، میزان این صفات افزایش یافت. اثر متقابل تیمارهای پیش‌کاشت و سطوح نیتروژن بر قندهای محلول در آب، پروتئین خام، فیبر قابل‌حل در شوینده اسیدی و خاکستر کل در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود؛ به‌طوری‌که تیمار پیش‌کاشت پرکو و مصرف 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، بالاترین مقادیر صفات مذکور را ایجاد کرد. بیشترین درصد پروتئین خام تحت تأثیر تیمار پیش‌کاشت پرکو و میزان 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به میزان 07/9 درصد و کمترین درصد پروتئین خام مربوط به تیمار کود دامی و مقدار 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به میزان 6/4 درصد بود. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این پژوهش کاربرد تلفیقی کودهای آلی با کود شیمیایی نیتروژن، باعث افزایش صفات کمی و کیفی مورد بررسی در ذرت سیلویی شده است. از این رو با کاربرد کودهای آلی، ضمن کاهش قابل توجه در مصرف کود شیمیایی نیتروژن می توان اثرات سوء زیست محیطی آنها را کاهش داد. نتایج آزمایش نشان داد پیش‌کاشت‌های پرکو و بوکو تأثیر مثبت و قابل‌توجهی بر پارامترهای کیفی و کمی ذرت سیلویی داشته و واکنش ذرت سیلویی به محصول پیش‌کاشت متفاوت می‌باشد. به‌طورکلی می توان گفت که کشت گیاهان پیش کاشت و برگشت بقایای آنها به خاک موجب حاصلخیزی خاک و به‌تبع آن بهبود صفات کمی و کیفی ذرت سیلویی شده و می تواند یکی از راه های نیل به کشاورزی پایدار محسوب گردد.
Keywords
