Wiedza Obronna (Dec 2022)
ZWIĘKSZENIE REPRESYJNOŚCI POLITYKI KARNEJ PAŃSTWA A BEZPIECZEŃSTWO PRAWNE JEDNOSTKI
Abstract
Bezpieczeństwo jest podstawową potrzebą każdego człowieka. Nie jest to pojęcie jednoznaczne i można je różnie klasyfikować. Wyróżnia się m.in. bezpieczeństwo zewnętrzne, wewnętrzne, narodowe, ekonomiczne, militarne, kulturowe, ekologiczne czy prawne. Państwo zobligowane jest do podejmowania działań zmierzających do zapewnienia bezpieczeństwa w każdym wymiarze. Kategoria bezpieczeństwa prawnego nakłada na państwo obowiązek wypracowania takich mechanizmów i gwarancji prawnych, które wzbudzą wśród obywateli poczucie pewności i stabilności prawa. Innymi słowy, każda jednostka ma prawo do jasnego i przejrzystego prawa, cechującego się pewną określoną stabilnością, a w przypadku wprowadzanych zmian, do gwarancji, że prawodawca nie wprowadzi ich w sposób arbitralny i mniej korzystny dla obywatela. Jest to szczególnie ważne zwłaszcza na gruncie polityki karnej państwa, gdzie ustawodawca powinien wykazać się szczególną roztropnością i rzetelnością zachowania właściwej procedury legislacyjnej. Od wielu lat toczy się dyskusja na temat zmian w prawie karnym, które skutecznie ograniczyłyby liczbę popełnianych przestępstw. Niestety, wprowadzenie niektórych rozwiązań przez ustawodawcę nie zawsze znajduje racjonalne uzasadnienie. Niepokojący jest zarówno charakter tych zmian, jak również tempo ich wprowadzenia. Na początku grudnia 2022 r. ustawodawca zaostrzył kary za niektóre przestępstwa, podniósł górną granicę kary pozbawienia wolności z 15 do 30 lat, wprowadził karę dożywotniego pozbawienia wolności bez możliwości warunkowego zwolnienia, wyposażył prokuratorów w dodatkowe uprawnienia (co prowadzi do naruszenia standardu równości broni między stronami w postępowaniu karnym). Wcześniej, w 2020 r., ustawodawca ponownie poszerzył katalog środków zapobiegawczych, w 2016 r. wprowadził zaś możliwość zastosowania lub przedłużenia tymczasowego aresztowania na podstawie dowodów z zeznań świadków, których treść nie jest znana oskarżonemu i jego obrońcy. Artykuł poświęcono krytycznej analizie niektórych z wprowadzonych zmian.
Keywords
