ارزیابی ارقام کینوا (.Chenopodium quinoa Wild) در شرایط شور به کمک شاخص‌های جوانه‌زنی در محیط کنترل شده

Abstract

این پژوهش به‌منظور بررسی واکنش ارقام کینوا (.Chenopodium quinoa Willd) به تنش شوری در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 1398-1397 انجام شد. در این آزمایش واکنش سه رقم کینوا (Titicaca, Giz, Q26) و شش سطح شوری (صفر (شاهد)، 10، 20، 30، 40 و 50 dS/m-1) در محیط کشت پتری دیش به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط کنترل‌شده (دستگاه ژرمیناتور) اجرا گردید. تجزیه داده‌ها نشان داد، خصوصیات جوانه‌زنی بذر تحت تأثیر توأم رقم و تنش شوری قرار گرفتند (p <0.01). حداکثر جوانه‌زنی، بهترین یکنواختی جوانه‌زنی، بیشترین بنیه بذر، بیشترین طول ریشه‌چه و ساقه‌چه در شرایط بدون تنش (شاهد) و کمترین مقادیر در تیمار شوری 50 (dS/m-1) مشاهده شد. طبق نتایج به‌دست‌آمده، رقم Tititcaca بیشترین (95.33) و کمترین درصد جوانه‌زنی (10) را به ترتیب در تیمار شاهد و تیمار شوری 50 (dS/m-1) نشان داد. همچنین همین رقم بهترین عملکرد ازنظر زمان رسیدن به 10 و 90 درصد جوانه‌زنی را در تیمار شاهد داشت درحالی‌که رقم Giz بدترین عملکرد را در این صفات نشان داد. رقم Titicaca در تیمار شاهد بیشترین طول ریشه‌چه و ساقه‌چه را به ترتیب با میانگین 5.53 و 5.57 سانتی‌متر نشان داد این‌ در حالی است که در تیمار شوری 50 (dS/m-1) با میانگین 0.4 و 0.3 سانتی‌متر کمترین طول ریشه‌چه و ساقه‌چه را داشت. همچنین بهترین یکنواختی در جوانه‌زنی با 20.2 ساعت در رقم Titicaca در تیمار شاهد مشاهده شد. به نظر می‌رسد علیرغم تأثیرپذیری معنی‌دار هر سه رقم موردپژوهش و کاهش چشمگیر شاخص‌های جوانه‌زنی در سطوح بالای شوری، رقم Titicaca نسبت به دو رقم دیگر، آستانه تحمل بالاتری داشت که نشان‌دهنده تنوع ارقام در پاسخ فرایندهای فیزیولوژیک به تنش شوری است. همچنین این امکان وجود دارد در صورت لزوم و با تحقیقات بیشتر بتوان در برنامه‌های به‌نژادی سایر ارقام حساس کینوا از این رقم استفاده نمود.

Keywords

• تنش شوری
• یکنواختی جوانه‌زنی
• بنیه بذر
• درصد جوانه‌زنی