OSMANLI İMPARATORLUĞU’NDA DEFTERDARLIK VE GÜNÜMÜZ YANSIMALARI

Abstract

Çalışma kapsamında Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihte eşine az rastlanan uzunluktaki devlet yönetiminde büyük bir önemi olan defterdarlık makamı incelenmiştir. Günümüzdeki maliye bakanlığına benzetilebilecek olan bu makam, devletlerin siyasi varlıklarını sürdürebilmesi için zorunlu olan finans kaynaklarının kaydını ve kontrolünü yapmaktaydı. Osmanlı İmparatorluğu’nun uzun yıllar hüküm sürmesinde askeri başarılarının yanında, mali konulardaki yönetimsel başarısının etkisi yadsınamaz. Bu yönetimin yapıldğı makam ise defterdarlık olmuştur. Ancak bununla beraber defterdarlık, bürokrasi içinde büyük çekişmelere de sebep olmuş bir makamdır. Bu öneme haiz bir makamın kurumsal yapısının incelenmesi, Osmanlı mali yapısının ve bu makamın günümüz mali kurumlarına etkilerini anlamak bakımından gereklidir. İki bölümden oluşan bu çalışmada ilk bölüm olarak defterdarlığın kökeni, Osmanlı Devleti’nde ortaya çıkışı, görevleri, defterdar olarak seçilecek kişilerin taşıması gereken özellikler anahatları ile açıklanmış; ikinci bölümde ise defterdarlık makamının yönetim anlayışındaki ve devlet toprağının sınırlarındaki değişime bağlı olarak geçirdiği yapısal değişimler üzerinde durulmuştur. Osmanlı İmparatorluğu’nda makamın ilk ortaya çıkışından, maliye nezareti adını aldığı tarihe kadar olan süreç ele alınmıştır. Bu çalışma ile ise Osmanlı İmparatorluğu’nun mali alandaki temel kurumunun yapısal ve teknik özellikleri ortaya konulmak amaçlanmıştır.

Keywords

• osmanlı
• defterdar
• hazine
• mali yapı