مدیریت صنعتی (Mar 2025)
مدل پویایی توانمندی‌های میان‌داری شرکت‌های بزرگ در گذر به بانکداری باز
Abstract
هدف: به‌منظور مدیریت و هدایت شبکه‌های بین‌سازمانی، جایگاه میان‌دار در شبکه‌های نوآوری ضروری است و شرکت کانونی که معمولاً در شبکه این نقش را ایفا می‌کند، به احصا و ارتقای توانمندی‌های میان‌داری خود نیاز دارد. همچنین به‌منظور تثبیت دیدگاه راهبردی و بلندمدت به توانمندی‌های میان‌داری، باید در دو سطح ایستا (در مراحل راه‌اندازی و عملیات روزمره شبکه) و پویا (در زمان بروز تغییر اساسی در متغیرهای اصلی شبکه) از سوی بنگاه کانونی توجه شود. هدف این پژوهش ارائه مدلی برای تبیین پویایی توانمندی‌های میان‌داری شرکت‌های بزرگ مالی و بانک‌ها در گذار به بانکداری باز است. بر این اساس، این پژوهش با تمرکز روی تغییرات توانمندی‌های میان‌دار شبکه در مواجهه با پارادایم بانکداری باز، ضمن معرفی توانمندی‌های نوظهور در فضای جدید، ابعاد مختلف را برای نقش‌های میان‌داری در این سیر تحولی بررسی می‌کند.روش: این پژوهش بر اساس مطالعۀ موردی صنعت بانکداری ایران با تمرکز روی بانک‌های موفق میان‌دار شبکه‌های نوآوری در به‌کارگیری بانکداری باز، به‌عنوان سطح تحلیل و همچنین توانمندی‌های میان‌داری شبکه‌های نوآوری به‌عنوان واحد تحلیل صورت گرفته است. با در نظر گرفتن پارادایم بانکداری باز به‌عنوان عامل برهم‌زننده و با بهره‌گیری از ۱۹ مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته برای تحلیل پنج بانک منتخب میان‌دار در شبکه‌های نوآوری بانکی که توسط معیارهای چهارگانه برگزیده شده بودند، مجموعه توانمندی‌های میان‌داری در سه مقطع زمانی بانکداری بسته، برهۀ مهاجرت و همچنین بانکداری باز، با روش تحلیل محتوا کدگذاری و شناسایی شدند.یافته‌ها: در این پژوهش مجموعه توانمندی‌های میان‌داری برای شرکت کانونی، در سه مقطع زمانی بانکداری بسته، برهۀ مهاجرت و همچنین بانکداری باز، شناسایی و در قالب مدل پویایی تبیین شد. بر این اساس چهار تم اصلی توانمندی در بانکداری بسته، یک تم در مرحلۀ مهاجرت با عنوان مدیریت دگردیسی شبکه و همچنین ۲۲ مقوله جدید تحت چهار تم اصلی با عناوین طراحی و راه‌اندازی شبکه، القای ارزش شبکه‌ای پلتفرم، مشروعیت‌بخشی به پلتفرم و مشارکت‌دهی شبکۀ پلتفرم در خصوص توانمندی‌های میان‌دار بانکداری باز ارائه شد. همچنین با مقایسه و تحلیل نتایج در دو فضای اشاره شده، توانمندی‌های نوظهور معرفی شدند، برخی از مواردی که در بانکداری سنتی موجود بودند، حذف شدند، تعدادی از توانمندی‌ها به‌صورت یکسان تکرار و برخی از آن‌ها با اضافه‌شدن مفاهیم و کدهای جدید و غیرتکراری، به‌عنوان توانمندی‌های تقویت‌شده دسته‌بندی شدند.نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش از بُعد نظری، ضمن ارائۀ مجموعه‌ای جامع از توانمندی‌ها و قابلیت‌های موردنیاز برای میان‌داری شبکۀ نوآوری، با نگاهی پویا ابعاد تاریک این موضوع را در مواجهه با تغییرات پارادایمی فناوری بررسی کرد و تئوری‌های قبلی را ارتقا بخشید. کلیه نقش‌ها و توانمندی‌های موردنیاز بانک‌های میان‌دار در دو پارادایم بانکداری سنتی/ بسته و همچنین بانکداری باز برای میان‌داری شبکه‌های نوآوری حول خود، به‌صورت دسته‌بندی‌شده ارائه شد. بر این اساس، مبحث میان‌داری شبکه‌های نوآوری پلتفرم‌محور و ابعاد مختلف آن با تکیه بر توانمندی‌های میان‌داری پلتفرم‌های بانکداری باز، در این پژوهش شناسایی و ارائه شد. مطابق با نتایج به‌دست‌آمده، لزوم تغییر در توانمندی‌های میان‌داری برای شرکت کانونی، در مواجهه با تغییرات پارادایمی از نوع فناوری، به‌منظور حفظ مزیت رقابتی ضروری به نظر می‌رسد.
Keywords
