Kadınlar Hasta Olur, Erkekler Ölür: Sağlıkta Cinsiyet Temelli Farklılıkların Sosyolojik Analizi

Abstract

Sağlık ya da hastalık genellikle bedenin işleyişi ile ilgili bir durum olarak görülmekte ve algılanmaktadır. Oysa sağlığın psikolojik ve sosyal boyutları vardır ve bunlar sağlık/hastalık konusunda oldukça belirleyicidir. Sağlık ve hastalıkta sosyal faktörlerin en önemlilerinden biri de cinsiyettir. Sağlık ve hastalığa ilişkin veri ve analizler cinsiyetin önemli bir değişken olduğunu göstermektedir. Yapılan araştırmalara göre kadın ve erkekler; sağlık/ hastalık halleri, tutumları, ölüm ve yaşam göstergeleri, yakalandıkları hastalık türleri vb. bakımından farklılaşmaktadır. Bu farklılığın oluşumunda biyolojik ve psikolojik faktörlerin yanında toplumsal faktörler ve özellikle toplumsal cinsiyet kavramı ön plana çıkmaktadır. Cinsiyet (sex) kadın ve erkek arasında var olan biyolojik farklılıkları anlatan bir kavramdır. Toplumsal cinsiyet (gender) ise kadın ve erkek arasında kültürel olarak oluşturulmuş fark ve eşitsizlikleri anlatır. Toplumsal cinsiyet rolleri pek çok alanda olduğu gibi kadın ve erkeklerin sağlık/hastalık algısı, tutum ve davranışları üzerinde etkili ve belirleyicidir. Toplumsal cinsiyet rollerinin kadın ve erkeklerin sağlık/hastalık algısı, tutum ve davranışları üzerinde etkili olduğunu göstermeyi amaçlayan bu çalışma, nitel araştırma yöntemine uygun olarak tasarlanmıştır ve fenemonolojik bir yaklaşıma sahiptir. Araştırmada veri toplama aracı olarak görüşme tekniği kullanılmış ve elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre toplumsal cinsiyet rollerinin kadın ve erkeklerin sağlık/hastalık algısı, tutum ve davranışları üzerinde etkili ve belirleyici olduğu görülmüştür.

Keywords

• sağlık
• hastalık algısı
• kültür
• beden
• toplumsal cinsiyet