Darulhadis İslami Araştırmalar Dergisi (Dec 2021)
Hz. Peygamber Döneminde Kur’an/Kirâat Eğitim-Öğretimi
Abstract
Kur’an eğitim-öğretimi, Yüce Allah’ın Hz. Cebrâil aracılığıyla Rasûlullah’a “oku” emriyle başlayan ve günümüze hatta kıyamete kadar devam eden bir süreci kapsamaktadır. Ancak bu çalışmamızda Kur’an eğitim-öğretimi, Hz. Peygamber dönemi ile sınırlı tutulmaktadır. Diğer bir ifadeyle, Hz.Peygamber’in Kur’an okuyuş usûlü araştırma konumuzun bir parçasını oluştururken, onun Kur’an-ı Kerim’i öğrenme ve sahâbeye öğretme şekli ise diğer parçasını oluşturmaktadır. Allah Rasûlü’nün vahyi sema’ yoluyla Hz. Cebrâil’den alması ve öğrendiklerini ona arz usûlü ile sunması Kur’an eğitim-öğretim metodunun temelini teşkil etmektedir. Bu şekilde alınan Kur’an ayetleri, Hz. Peygamber tarafından çeşitli vesilelerle sahâbeye aynı usulle okunmuş ve öğretilmiştir. Rasûlullah’ın Kur’an okuyuş usûlünde harflerin mahreç-sıfatları, vakf-ibtidâ ve okuyuşundaki seyir ile ilgili uygulamalar sahâbeden tâbiîne, onlardan tebeu’t-tâbiîne olmak üzere silsile halinde günümüze kadar intikal etmiştir. Kur’an okuma seyrinde takip edilen hadr, tedvîr ve tahkîk şeklindeki uygulamaların esası, bizlere kadar sahih senedle ulaşan nakiller çerçevesinde sürdürülmektedir. Kur’an tilavetinde bu usûl ve uygulamalara yeterince riâyet edilmeden Kur’an-ı Kerim eğitim-öğretiminin yapılması, hatalı okuyuşların ortaya çıkmasına sebebiyet vermektedir. Bu nedenle Kur’an eğitim-öğretimi, bu işin ehli olan bir hocadan iyice öğrenmek ve kavramak; yeterince tekrar yapmak ve uygulama esnasında azami derecede dikkat gerektirmektedir. Araştırmamızda Kur’an eğitim-öğretiminin ilk muhatabı olan Hz. Peygamber’in Cebrâil’e (a.s) talebeliği ve onun bir muallim olarak sahâbeye öğretimi, onların bu eğitim-öğretimdeki rolü, söz konusu dönemin tilavetinde Kur’an kitabeti ve eğitim mekânları ile ilgili konular, ilk dönem kaynaklardan itibaren ele alınacaktır.
