پاسخ‌های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی سیاهدانه به بیوچار در رژیم‌های مختلف آبیاری

Abstract

تخریب منابع آب و خاک در سیستم‌های کشاورزی رایج، ضرورت استفاده از نهاده‌های طبیعی را به ویژه در شرایط کم آبی بیش از پیش آشکار می‌سازد. بیوچار با افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک، محققان را امیدوار نموده که می‌تواند علاوه بر بهبود رشد گیاه با تنش خشکی مقابله نماید. در همین راستا به‌منظور بررسی اثر رژیم‌های آبیاری و کاربرد بیوچار بر گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان در سال 1397 به‌اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایش شامل آبیاری در سه سطح 100 (آبیاری کامل)، 70 (تنش ملایم خشکی) و 40 (تنش شدید خشکی) درصد ظرفیت زراعی و دو سطح مصرف بیوچار (0 و 15 تن در هکتار) بودند. نتـایج نشـان داد افـزایش شدت تنش خشکی (کاهش آبیاری) منجر به کاهش محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل کل، کارایی فتوسیستم II، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی و گل‌دهنده، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در بوته، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه گردید. از سوی دیگر کاربرد بیوچار سبب تقلیل اثرات منفی تنش خشکی گردید، به‌طوری که با حفظ و نگهداشت میزان آب خاک، صفات مورفوفیزیولوژیک را بهبود بخشید. علاوه بر این بیوچار در سطوح آبیاری 40، 70 و 100 عملکرد دانه را به ترتیب 51.33، 12.34 و 72.10 درصد نسبت به شرایط عدم کاربرد بیوچار افزایش داد. بنابراین می‌توان گفت بیوچار در کاهش اثرات خشکی موثر می‌باشد.

Keywords

• تنش کم‌آبی
• رشد رویشی
• عملکرد بیولوژیک
• کارایی فتوسیستم ii
• کلروفیل