Przemiany w języku i ich odzwierciedlenie w materiałach do nauczania języka polskiego jako obcego. Analiza serii Hurra!!! Po polsku oraz Polski, krok po kroku pod kątem obecności form języka włączającego

Abstract

Zagadnienie etyki języka i komunikacji, rozumiane jako włączanie do dyskursu grup językowo dyskryminowanych, jest w polszczyźnie czymś względnie nowym. Wraz z rozwojem koncepcji języka włączającego pojawiła się potrzeba aktualizacji materiałów do nauczania języka polskiego jako obcego. Niniejszy artykuł weryfikuje, czy dwie najpopularniejsze serie podręczników do nauczania języka polskiego jako obcego, tj.: Hurra!!! Po polsku oraz Polski, krok po kroku, odpowiadają normom współczesnej polszczyzny inkluzywnej. Przed przystąpieniem do analizy odwołano się do teorii relatywizmu językowego jako podstawowego uzasadnienia dla koncepcji języka i komunikacji włączającej. Następnie podjęto się próby zdefiniowania, czym jest język włączający. Badanie objęło zarówno warstwę słowną, jak i szatę graficzną podręczników. W czasie analizy poszukiwano obecności włączających strategii językowych dla ośmiu wybranych grup językowo dyskryminowanych, tj.: kobiet, osób nieheteronormatywnych, niebinarnych, starszych, chorujących, z niepełnosprawnościami, a także o różnym kolorze skóry i pochodzeniu. Jak wykazano, w obu publikacjach występują zarówno formy włączające, jak i wykluczające. Inna jest natomiast częstotliwość stosowania strategii inkluzywnych, co nie pozostaje bez wpływu na ostateczną ocenę. Na rynku dostępnych jest wiele podręczników do nauczania języka polskiego jako obcego, dlatego istnieje szerokie pole do realizacji podobnych badań. Z pewnością warte dyskusji jest też uwzględnienie języka włączającego w programach nauczania na różnych poziomach zaawansowania językowego osób uczących się.

Keywords

• język włączający
• język inkluzywny
• inkluzywność
• inkluzywność w nauczaniu języka polskiego jako obcego