تربیت اسلامی (Feb 2010)
جایگاه اندیشه و اندیشیدن در نظام تربیتی اسلام
Abstract
یکی از محورهای مهم در نظام تربیتی اسلام، دعوت به خردورزی است. خردورزی پایه انسانیت و به تعبیری «فصل ممیز» انسان از دیگر حیوانات است. این قوه، سرچشمه معارف و مبدأ صدور تمامی افعال آدمی است. در نظام تربیتی اسلام، موضوع اندیشه به صورت مطلق رها نشده، بلکه همواره روشنگری‌های لازم در جهت اعتلای آن شده است. هدف مقاله حاضر، تبیین موضوع‌هایی مانند توصیف مفهوم اندیشه، شرایط، منابع، فواید و موانع اندیشه و اندیشیدن، با استفاده از آیات و روایات معصومین: است. بنابراین، تلاش شده بر مبنای آموزه‌های اسلامی، موقعیت اندیشه را در نظام تربیتی اسلامی معلوم کنیم. برای این منظور، تبیین شده که در نظام تربیتی اسلام، اندیشیدن سه ویژگی برجسته رشدپذیری، وسعت عمل و آفت‌پذیری را دارد. شرایط رشدپذیری اندیشه عبارت است از تفرد، سیر در آفاق، دلیل‌جویی، سکوت معنیدار، توجه به دیدگاههای مختلف، اخلاق خوب و کنترل خوراک. موانع یا عوامل آسیبزای اندیشهورزی نیز عبارت است از شتابزدگی، تبعیت از گمان جاهلانه، تقلید کورکورانه، شخصیتزدگی، یک‌سونگری، غرور و هوای نفس. در پایان، علاوه بر بیان موضوع‌ها و منابعی برای پرورش اندیشه، پیشنهادهایی جهت رشد و تقویت اندیشه بر مبنای آموزه‌های دین اسلام برای مربیان و متربیان ارائه شده است.
