بررسی عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپهای آفتابگردان (.Helianthus annuus L) به تنش رطوبتی

Abstract

تحقیق حاضر به منظور شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی آفتابگردان در معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم (سرارود) کرمانشاه انجام گردید. آزمایش در قالب طرح لاتیس ساده انجام شد که در آن، 64 ژنوتیپ آفتابگردان با آرایش 8×8 در دو شرایط عدم تنش و اعمال تنش رطوبتی مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین ژنوتیپ‌ها و همچنین سطوح تیمار تنش رطوبتی، از نظر تعداد طبق در واحد سطح، اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. در شرایط تنش رطوبتی، در 27 ژنوتیپ قطر طبق بیشتر از 11.4 سانتی‌متر بود و در 16 ژنوتیپ قطر طبق حتی به 10 سانتی‌متر هم نرسید. در صفت تعداد دانه در طبق در شرایط عدم تنش، ژنوتیپ Sil-96 با تولید بیش از 842 دانه در طبق، بیشترین تعداد دانه در طبق را از خود نشان داد. با این حال 12 ژنوتیپ دیگر با این ژنوتیپ در گروه برتر آماری قرار گرفتند. در شرایط اعمال تنش رطوبتی نیز در 11 ژنوتیپ (از جمله ژنوتیپ Sil-96) تعداد دانه در طبق بیش از 630 عدد و در 16 ژنوتیپ، تعداد دانه در طبق، کمتر از 400 عدد بود. از نظر وزن هزار دانه، بین ژنوتیپ‌های آفتابگردان در هر دو شرایط تنش و عدم تنش، اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. اما مقایسه دو شرایط تنش و عدم تنش، نشان داد که اعمال تنش رطوبتی سبب کاهش معنی‌دار و 8.62 درصدی وزن هزار دانه گردید. ژنوتیپ Sil-96 در هر دو شرایط تنش و عدم تنش، بالاترین عملکرد دانه را از خود نشان داد. هرچند که در شرایط عدم تنش، با چهار ژنوتیپ دیگر مشترکا در گروه برتر آماری قرار گرفت. همچنین ژنوتیپ Sil-96 از بالاترین شاخص تحمل به خشکی برخوردار بود. لذا به نظر می‌رسد که این ژنوتیپ برای کشت در هر دو شرایط وجود و عدم وجود تنش رطوبتی قابل توصیه باشد.

Keywords

• آفتابگردان
• تنش رطوبتی
• شاخص تحمل به خشکی
• عملکرد