مدل‌یابی روابط ساختاری علائم شخصیت مرزی بر اساس روابط موضوعی و ترومای دوران کودکی در نوجوانان: نقش میانجی ظرفیت ذهنی سازی

Abstract

مقدمه: علائم بالینی اختلال شخصیت مرزی از اوایل بزرگسالی شروع می‌گردد و عملکرد فرد را در زمینه‌های مختلف به‌ویژه روابط بین‌فردی به‌شدت مختل می‌نماید. بنابراین، بررسی عواملی که در شکل‌گیری بدنۀ این اختلال نقش دارند، ضرورت می‌یابد. به همین منظور هدف پژوهش حاضر مدل‌یابی روابط ساختاری علائم شخصیت مرزی بر اساس روابط موضوعی و ترومای دوران کودکی در نوجوانان با توجه به نقش میانجی ظرفیت ذهنی‌سازی بود.روش: طرح پژوهش حاضر از نوع توصیفی و همبستگی است. بدین‌منظور نمونه‌ای به حجم 342 نفر از میان دانش‌آموزان متوسطۀ دوم شهرستان بابلسر به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شد. جهت اندازه‌گیری متغیرها از پرسش‌نامه‌های مقیاس ویژگی‌های شخصیت مرزی کودکان (کریک، 2005م.)، روابط موضوعی بل برای کودکان و نوجوانان (موریس بل، 2003م.)، تجارب ترومای دوران کودکی (برنشتاین و همکاران، 2003م.) و عملکرد انعکاسی نوجوانان (شارپ و همکاران، 2009م.) استفاده شد. در راستای تجزیه‌وتحلیل داده‌های به‌دست‌آمده از نرم‌افزارهای SPSS24 و SMART PLS3,2,8 استفاده شد.نتایج: نتایج نشان داد، روابط موضوعی معیوب و ترومای دوران کودکی به صورت مستقیم و غیر‌مستقیم از طریق توانایی ذهنی‌سازی ضعیف بر ویژگی‌های شخصیت مرزی تأثیر دارند.بحث و نتیجه ‏گیری: بر‌اساس یافته‌های پژوهش، می‌توان نتیجه گرفت، روابط موضوعی معیوب و ترومای دوران کودکی می‌توانند علائم شخصیت مرزی را به تنهایی در نوجوانی پیش‌بینی کنند. همچنین روابط موضوعی و ترومای دوران کودکی می‌توانند رشد ذهنی‌سازی را با وقفه رو‌به‌رو سازند و به‌واسطۀ ایجاد نقص در شکل‌گیری این توانایی مهم زمینه را برای بروز نشانگان شخصیت مرزی در نوجوانی فراهم کنند. درک اهمیت روابط موضوعی اولیه، تجارب تروماتیک در دوران کودکی و توانایی ذهنی‌سازی به عنوان عوامل مؤثر در بروز نشانگان شخصیت مرزی می‌تواند به درک عمیق‌تری از مکانیزم‌هایی که در ظهور شخصیت مرزی نقش دارند منجر شود و امکان اقدامات پیشگیرانه را در سنین پایین‌تر و نوجوانی موجب گردد.

Keywords

• روابط موضوعی
• ترومای دوران کودکی
• ظرفیت ذهنی‌سازی
• علائم شخصیت مرزی