بررسی رشد بهره‌وری و کارآیی عوامل تولید در بخش کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد

Abstract

در سال‌های اخیر، اندازه‌گیری و تحلیل دقیق کارآیی و همچنین، استفاده از فناوری‌های نوین در بخش کشاورزی و تأثیر آن بر بهره‌وری کل عوامل در این بخش ضروری و در کانون توجه پژوهشگران گوناگون بوده است. با توجه به توان ویژه استان کهگیلویه و بویراحمد در بخش کشاورزی، بررسی بهره‌وری و کارآیی عوامل تولید در این بخش می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی و اشتغال در این استان کمک کند. هدف اصلی پژوهش حاضر استفاده از روش غیرپارامتری، تحلیل پوششی داده­ها (DEA) و بهره‌گیری از شاخص مالم‌‏کوئیست به ‏منظور بررسی رشد بهره‌وری و کارآیی عوامل تولید در بخش کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد بود. برای بررسی رشد بهره‌وری و کارآیی عوامل تولید، داده­‌های پژوهش مقدار مصرف عوامل تولید در بخش کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد (از جمله مانده تسهیلات در بخش کشاورزی، نیروی کار، بذر، کود شیمیایی و سم) را دربرمی‏گرفت، که از آمارنامه­‌های کشاورزی و گزارش‏‌های هزینه تولید سال‌­های مختلف وزرات جهاد کشاورزی استخراج شدند. تحلیل داده‌­ها با بهره‌‏گیری از نرم‌افزار آماری DEAP2.1 صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که تغییرات فناوری بیشترین تأثیر را بر بهره‌وری بخش کشاورزی داشته است و بهبود فناوری و بهره‌وری مدیریت نهاده‌ها می‌تواند بهبود بهره‌وری در بخش کشاورزی را به ‏همراه داشته باشد. همچنین، یافته‌­های پژوهش نشان داد که استفاده بهینه از نهاده‌های مختلف در بخش کشاورزی در بعضی از سال‌ها کارآ و در برخی دیگر از سال‌ها ناکارآ بوده است؛ این ناکارآیی ممکن است به‏دلیل عدم انتخاب ترکیبی مناسب از داده و ستانده باشد. با توجه به نتایج پژوهش حاضر، پیشنهاد می‌شود که برای ارتقای رشد بهره‌وری و توسعه کشاورزی در این استان، بر نوآوری‌های فناوری در بخش کشاورزی، بهبود فرآیندهای مدیریتی و افزایش آگاهی و آموزش کشاورزان تمرکز شود.

Keywords

• تغییرات بهره‌وری
• کارآیی
• شاخص مالم‌‏کوئیست
• تحلیل پوششی داده‌ها (dea)