Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi (Nov 2017)
Bolşevik İhtilali Sonrası İngiltere’nin Rusya ve Kafkasya Politikası
Abstract
İngiltere’nin Rusya ve Kafkasya politikası Birinci Dünya Savaşı öncesi ve savaş sürecinde farklı bir seyir izlemiştir. Şüphesiz bu politik iniş çıkışlarda İngiltere’nin Hindistan sömürgesi ve Basra Körfezi’ndeki çıkarları önemli rol oynamıştır. Bilindiği üzere İngiltere XVIII. yüzyıl sonundan XIX. yüzyıl sonuna kadar yaklaşık yüz yıl Osmanlı Devleti’ni Rusya’ya karşı desteklemiş, ancak Almanya’nın yeni bir güç olarak ortaya çıkması ve İstanbul ile yakın ilişkiler içerisine girmesi üzerine bu politikasından vazgeçmiştir. Osmanlı Devleti üzerinde giderek artan Alman nüfuzu, XX. yüzyılın başında İngiltere’yi bir zamanlar amansız düşmanı olan Rusya ile bir kader birliğine, hatta Boğazlardan Kafkaslara, Akdeniz’den Basra Körfezi’ne kadar uzanan Osmanlı coğrafyasını paylaşan gizli anlaşmalara taşımıştır. Ancak bu anlaşmanın Ekim 1917’de Rusya’da yönetimi ele geçiren Bolşevikler tarafından deşifre edilmesi ve Rusya’nın savaştan çekilmesi bir anda bu devleti, ortak devletten düşman devlete dönüştürmüştür. Osmanlı Devleti’nin Mondros Mütarekesi’ni imzalaması ise İngiltere’ye Kafkas coğrafyasına açılma ve buradaki çeşitli unsurları kullanarak bölgeyi kontrol etme fırsatı vermiştir. Zira İngiltere’nin amacı, Karadeniz’den başlayıp Kafkaslar, Hazar Denizi, İran ve Afganistan’a kadar uzanan hattı kontrol altına alarak Ortadoğu ve Hindistan için bir güvenlik kuşağı oluşturmaktı. Kafkasya’da Bolşeviklere ve Türklere karşı oluşturacağı siyasi yapı, İngiltere’nin biraz önce belirtilen amacı için büyük önem arz ediyordu.
Keywords
