Pizhūhish-i Naft (Dec 2023)
بررسی ناهمگنی تخلخل و نفوذپذیری سازند داریان با استفاده از نگارهای ناهمگنی در یکی از میادین خلیج فارس
Abstract
بیان ناهمگنی به‌صورت کمی برای مقایسه مقدار ناهمگنی در ویژگی‌های مختلف مخزنی در مخازن کربناته از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف از مطالعه حاضر کمی‌سازی ناهمگنی با محاسبه نگار ناهمگنی و کاربرد آن در بررسی ناهمگنی تخلخل و نفوذپذیری در سازند کربناته داریان به سن بارمین پسین ـ آپتین پیشین در بخش مرکزی خلیج فارس است. برای محاسبه نگارهای ناهمگنی از داده‌های چاه‌پیمایی پنج نگار اصلی پرتو گاما، چگالی ظاهری، تخلخل نوترون، صوتی و مقاومت عمیق و روش‌های آماری ضریب لورنز و ضریب تغییرات استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد محاسبه نگار ناهمگنی امکان مقایسه کمی ناهمگنی بین بخش‌های مختلف مخزنی را برای اهداف مختلف فراهم می‌سازد. محاسبه نگار ناهمگنی با هر دو روش برای محاسبه نگار ناهمگنی کارآمد است، اما باید توجه داشت که ضریب تغییرات برای حداکثر ناهمگنی مقدار مشخصی مانند ضریب لورنز ندارد. همچنین افزایش تخلخل با کاهش مقدار ناهمگنی در نگارهای ناهمگنی مقاومت عمیق، صوتی، تخلخل نوترون و چگالی همراه است. برخلاف سایر نگار‌ها، نگار ناهمگنی پرتو گاما ارتباط مستقیم کمی با تخلخل در سازند داریان دارد. دو نوع نگار ناهمگنی تخلخل نوترون و مقاومت عمیق بیشترین استفاده را در تعیین خصوصیات مخزنی در این سازند دارند. نفوذپذیری ارتباط ضعیفی با نگارهای ناهمگنی نشان می‌دهد. در واحدهای کربناته ریزرخساره بایوکلست وکستون با تخلخل بالا، ناهمگنی کمتری دیده می‌شود. همچنین واحدهای با تخلخل بالاتر ضخیم‌تر هستند و بنابراین اثرات میانگین قوی‌تری روی مناطق ناهمگنی اعمال می‌کنند. در مرز تغییرات رخساره‌ها، تغییرات مقدار ناهمگنی دیده می‌شود و تغییرات زیاد در سنگ‌شناسی، رخساره‌ها و فرآیندهای دیاژنزی و حضور کانی‌های رسی مقدار ناهمگنی را افزایش می‌دهد. بنابراین از نگار ناهمگنی می‌توان برای بررسی ناهمگنی‌های زمین‌شناسی، تخلخل، نفوذپذیری و همچنین پهنه‌بندی مخزن استفاده کرد.
Keywords
