Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi (Dec 2021)
Dengeleme Aracılığıyla Güç Dengesi Oluşturma: İran’ın Irak Kürtleri ile İlişkileri (2011-2018)
Abstract
Bu çalışmada, Arap Baharı sonrasında Irak Kürt bölgesinde yaşanan gelişmeler bağlamında, İran’ın Bağdat’la Erbil arasındaki güç dengesini koruma çabaları analiz edilmektedir. İran’ın söz konusu güç dengesini sağlamaya yönelik stratejileri bu kavramın bir alt unsuru olan dengeleme yöntemlerinin varsayımlarıyla önemli benzerlikler göstermektedir. Öte yandan, devletleri dengeleme davranışına başvurmaya motive eden faktörlerle, İran’ı Irak’ta dengeleme yönünde bir strateji benimsemeye sevk eden koşullar arasında da benzerlikler görülmektedir. Güç dengesine dair tanımlardan hareketle bu kavramın bir dış politika stratejisi olarak da kullanılabileceği hipotezine dayanılarak bu çalışmada, İran’ın Irak Kürtleriyle ilişkilerinin dengeleme aracılığıyla güç dengesini sağlama önermesi üzerinden açıklanabileceği iddia edilmektedir. Bu iddiayı somutlaştırmak adına çalışma, yöntem olarak 2011 sonrasında yaşanan bazı siyasi gelişmeleri örnek olay incelemeleri olarak ele almaktadır. Bunların başında Arap Baharı’nın etkilerinin Irak Kürt bölgesinde görülmesi sonrasında Kürt partiler arasında ortaya çıkan rekabet durumu gelmektedir. Bir diğer önemli mesele, DAEŞ terör örgütünün Kürt bölgelerine saldırması ve son olarak Eylül 2017’de Irak’ın kuzeyinde bir bağımsızlık referandumunun gerçekleştirilmesidir. Özetle, bu çalışmada tüm bu gelişmeler sırasında benimsenen İran dış politikası, devletlerin dengeleme motivasyonları ve stratejileri bağlamında analiz edilmektedir.
Keywords
