Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi (Nov 2018)
Rus Kaynakların Işığında Slavseverlik ve Politik İz Düşümü Panslavizm
Abstract
I. Petro’nun Avrupalı reformlarının amacı, Avrupa kültürünün yüksek dozda aşılanması yoluyla Rusya’da büyük ve kültürlü bir devlet kurmaktı. Söz konusu yenilikler Rus toplumunun bir kısmında gönüllü ya da gönülsüz özümsenirken bir diğer kısmında ise karşı duruşu ve özüne çekilmeyi meydana getirdi. Kendini savunma refleksi ile meydana gelen bu karşı duruşun XIX. yüzyıl Rusyasındaki adı Slavyanofilizm, yani Slavseverlik idi. Avrupalı değerler karşısında, evin içini, yani Rusya’nın tarihi misyonunu, varlığını ve ödevlerini Rus milli değerleriyle tanımlayan Slavseverlerin, Rusya dışındaki Slavlar için geliştirdikleri dünya görüşü ise Panslavizm idi. Her ne kadar Rus Panslavizmi, Rusya dışındaki Slavlara Rus dış politikasına uygun bir rol biçse de, Rusya dışındaki Slavların Panslavizm algısı hem tarihi olarak daha eskidir hem de teorik olarak Rusya’dan farklıdır. Söz konusu farklılıklar Rus Panslavistleri ve Balkan Slavlarını değişen konjektöre göre ayrıştırırken, ortak çıkarlar söz konusu olduğunda aradaki farklılıklar geçici olarak görmezden de gelinebilmiştir.
