بررسی بیان ژن‌های پاداکسیدان و برخی صفات بیوشیمیایی گندم نان تحت تنش فلز جیوه

Abstract

جیوه به عنوان یک عنصر فلزی سنگین، در آلودگی محیط و ایجاد سمیت و تنش در موجودات زنده نقش دارد. جیوه با تجمع در خاک و جذب به وسیله گیاه به زنجیره غذایی وارد می‌شود و مسمومیت‌هایی را در گیاهان و افراد تغذیه کننده بوجود می‌آورد. بر این اساس آزمایشی به صورت اسپیلت پلات در قالب طرح پایه کاملا تصادفی به صورت کشت هیدروپونیک انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کلرید جیوه با غلظت‌های (صفر به عنوان شاهد، 5 ، 10 و 15 میکرومولار) به عنوان فاکتور اصلی و ژنوتیپ‎های گندم نان (مروارید، گنبد و لاین N9108) به عنوان فاکتور فرعی بود. نتایج نشان داد در ژنوتیپ‌های مروارید و N9108 با تیمار کلرید جیوه میزان بیان ژن کاتالاز و متالوتیونین افزایش یافت و بیشترین میزان بیان این ژن‌ها تحت تیمار 15 میکرومولار کلرید جیوه (به ترتیب 9.2 و 2.7 برابر نسبت به شاهد) بود. با افزایش غلظت کلرید جیوه کاهش معنی‌داری در میزان کلروفیل ژنوتیپ‌های مختلف مشاهده شد. به علاوه کلرید جیوه به طور معنی‌داری میزان شاخص اکسیداسیون سلولی را در گیاهچه‎های تیمار شده در مقایسه با شاهد افزایش داد. می‎توان نتیجه گرفت رقم مروارید و لاین امید بخش N9108 تحت تنش کلرید جیوه، واکنش بهتری نسبت به رقم گنبد از خود نشان دادند.

Keywords

• کاتالاز
• کشت هیدروپونیک
• کلرید جیوه
• گندم
• متالوتیونین
• مرحله گیاهچه‌ای