Eskiyeni (Jun 2023)
Ücretle DOI Alınması Ancak Üst Verisinin Eksik Bırakılması
Abstract
Akademik dergi yayıncılığı, popüler dergi yayıncılığına göre oldukça zordur. Akademik dergilerin uymaları gereken hukuki, akademik, etik ve teknik kurallar ve standartlar bulunmaktadır. Teknik standartlardan biri zengin üst veriye yöneliktir. Bilimsel yayınların uluslararası bilim dünyasına açılması için DOI atanması, yazarlar için ORCID, kurumlar için ROR ID gibi benzersiz tanımlayıcılarının kullanılması ve zengin üst veri sağlanması gereklidir. Özellikle bunlardan yayınlara DOI atanması oldukça önemlidir. Ne yazık ki Türkiye’de akademik kitapların çok azına DOI atanmaktadır. Hakemli dergilerde DOI kullanımı daha iyi durumdadır. Ancak burada başka problemlerle karşı karşıyayız. Makalelerin PDF dosyalarındaki bilgileri ile DOI alımında kullanılan makale üst verileri aynı olmalıdır. Oysa PDF dosya içinde güncel veri bulunuyorken makale üst verisi, çalışmanın güncel olmayan ilk hâlindeki bilgileri içeriyor olabilmektedir. DOI atanması, teknik bir süreçtir. Önce makaleye dair asgari bilgilerin Crossref sistemine gönderilerek DOI atanması, ikinci olarak da makale üst verisinin Crossref sistemine eksiksiz olarak kaydedilmesi gerekmektedir. Bu ikinci işlem birçok yayıncı tarafından yapılmamaktadır. Makalelere ücret ödenerek DOI atandığı hâlde, makale üst verisi Crossref’e gönderilmediği için uluslararası camiaya açılmamaktadır. Bir diğer sorun ise makale üst verilerinin Crossref’e sadece makale dilinde gönderilmesidir. Oysa Crossref’e Türkçe ve İngilizce dillerinde zengin üst veri gönderilmesi teknik açıdan mümkündür. Türkiye merkezli bilimsel kitaplara DOI atanması, hatta geriye doğru tüm akademik kitaplara DOI atanması bir gerekliliktir. Ayrıca DOI atanarak yayınların zengin üst verisinin Türkçe ve İngilizce dillerinde Crossref üzerinden kullanıma sunulması, Türkiye merkezli bilimsel üretimin görünürlüğünü kısa sürede artıracaktır. Burada yayıncılara büyük sorumluluk düşmektedir.
Keywords
