Fanāvarī-i āmūzish (Jun 2009)
بهبود کیفیت آموزش مفاهیم درس شیمی به کمک نقشههای مفهومی
Abstract
همگام با پیشرفت و توسعه علوم و فناوری شاهد دگرگونیهایی در فلسفه، محتوا و روشهای آموزشی هستیم. رویکردهای سنتی و تصور انتقال دانش توسط معلم به مخاطبان، جای خود را به رویکردهای نوینی نظیر ساختن گرایی (ساختن دانش و ایجاد یادگیری معنادار توسط خود یادگیرنده) داده است. با این وجود هنوز شیوه ارائه محتوا در بیشتر مدارس ایران همان انتقال یک سری مفاهیم از سوی معلم به ذهن فراگیر است. محتوای برنامه درسی علوم ایران شباهت زیادی به سایر کشورها دارد؛ اما به نظر می‌رسد که ضعف عملکرد تحصیلی دانش آموزان ما در مقایسه با همسالان خود در کشورهای دیگر، به طور عمده به علت کاربست روشهای ناکارآمد یاددهی-یادگیری است. به همین دلیل بهترین سرمایه گذاری در آموزش و پرورش توجه بیشتر به شیوههای نوین آموزشی است. نقشه مفهومی یکی ازرویکردهای نوین یاددهی- یادگیری کارآمد، مبتنی بر دیدگاه ساختن گرایانه و براساس نظریهی یادگیری معنادار آزوبل شکل گرفته است. نقشه مفهومی را میتوان ابزار ترسیمی تعریف کرد که مجموعه‌ای از مفاهیم و معانی را در چهارچوب مشخص با ارتباطهای منطقی به هم مرتبط میکند و دستیابی به یک یادگیری معنادار و عمیق را که نقطه مقابل یادگیری طوطی وار است امکان پذیر می‌سازد. برنامه درسی مبتنی بر نقشههای مفهومی مزیت فراوانی دارد. در این مقاله قصد داریم ضمن معرفی نقشههای مفهومی، کاربرد آن را به عنوان یک راهبرد یاددهی- یادگیری که یکی از مراحل اساسی یک برنامه ریزی درسی است، در بهبود کیفیت اجرای برنامه درسی شیمی دوره دبیرستان، بیان کنیم.
