تحلیل و تدوین شاخص‌های ارزیابی کیفیت مقالات علمی‌ـ‌ پژوهشی هنر مبتنی بر نظریه هنجارها و ضدهنجارهای علم

Abstract

هدف: کاربرگ‌های ارزیابی مجلات علمی، مهم‌ترین ابزار ارزیابی کیفیت مقالات علمی هستند. هدف از این مطالعه، توصیف عینی و کیفی شاخص‌های کاربرگ‌های ارزیابی مجلات علمی‌ـ‌پژوهشی هنر، شناسایی کاستی‌های آنها در مقایسه با هنجارها و ضدهنجارهای علم و تدوین کاربرگ جدید است. روش‌شناسی: روش این مطالعه تلفیقی (qual) QUN و به‌صورت ترکیبی از پیمایش و تحلیل محتواست. برمبنای شیوه تمام‌شماری، نمونه‌ها شامل: 1) 9 کاربرگ‌ ارزیابی مجلات علمی‌ـ‌پژوهشی هنر و 2) 14 نفر از متخصصین حوزه‌های علم‌سنجی و هنر بودند. گردآوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه‌ای، مراجعه به پایگاه‌های استنادی مجلات و مصاحبه نیمه‌ساختاریافته انجام شد. به‌منظور استخراج وضعیت موجودِ شاخص‌ها از سیاهه وارسی محقق ساخته، نرم‌افزار Excel و پرسشنامه به‌عنوان ابزار پژوهش استفاده شد. داده‌ها به کمک روش آمار توصیفی، برحسب درصد توزیع فراوانی و رسم جدول و نمودار تجزیه ‌و تحلیل شد. یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند، از مجموع 53 شاخص موجود، شاخص «استفاده از منابع معتبر کافی و جدید (داخلی و خارجی)» با 78/77 درصد بیشترین و 26 شاخص‌ دیگر، با 11/11 درصد، کمترین درصد فراوانی را دارا می‌باشند. همچنین، این شاخص‌ها از مجموع 7 هنجار علم مرتن، با 6 هنجار و به میزان کمتر از 1[8 درصد انطباق داشته و با هیچ‌یک از ضدهنجارهای علم انطباقی را نشان نمی‌دهند. نتیجه‌گیری: نتایج به‌دست‌آمده، حاکی از پراکندگی و توزیع نامتوازن مؤلفه‌ها و شاخص‌های ارزیابی در این کاربرگ‌ها و نیز، عدم انطباق آنها بر الزامات نهادی علم بوده و بازنگری در آنها را ضروری نشان می‌دهد. درنهایت، کاربرگ ارزیابی جدید، با 10 مؤلفه و 44 شاخص تدوین شد.

Keywords

• کاربرگ‌های ارزیابی
• مجلات علمیی- پژوهشی هنر
• هنجارهای علم مرتن
• ضدهنجارهای علم میتروف