Kwartalnik Historii Kultury Materialnej (Dec 2019)
Towary w inwentarzach rzeczy mieszczan krakowskich na przełomie średniowiecza i nowożytności
Abstract
Artykuł dotyczy przede wszystkim rzeczy przeznaczonych na sprzedaż, a spisanych w krakowskich inwentarzach mienia ruchomego. Można je podzielić na dwie główne grupy. Pierwszą były wyroby własne, będące efektem produkcji danego rzemieślnika, powstałe z surowców i materiałów lub półproduktów zakupywanych przez niego, a więc dla niego również będących towarami. Drugą grupę stanowiły wyroby cudze – gotowe produkty, znajdujące się w posiadaniu sprzedających je kramarzy bądź kupców. Taka próba uporządkowania rzeczy zaliczonych tu do towarów jest propozycją pokazania na wybranych przykładach inwentarzowego świata sprzedawanych i kupowanych produktów, także pod kątem poświęconej im pracy i jej efektów. Analiza rodzaju wytworów rzemieślniczych przeznaczonych na rynek umożliwia też określenie rozmiarów zajęć producentów. Wzmianki w wielu inwentarzach o rzeczach zgromadzonych w różnych pomieszczeniach krakowskich domów, a także w tamtejszych kramach śródrynkowych wskazują na hurtowe, bez wątpienia co najmniej kramarskie pozyskiwanie tych towarów w celu dalszej, detalicznej ich sprzedaży. O rozmiarach prowadzonej działalności handlowej najlepiej świadczy asortyment artykułów, a także (choć rzadko) ich wycena, czyli wartość podana w czasie ich inwentaryzowania. Dokładna analiza informacji o towarach różnych kategorii wraz z ustaleniem ich szacowanej wartości i/lub ceny rynkowej, a następnie każdorazowe sumowanie pozwala na ustalenie wysokość kwot inwestowanych w towar. W niniejszym artykule autorka przedstawia te zagadnienia na wybranych przykładach. Ma to umożliwić określenie, czym było krakowskie kramarstwo, a czym kupiectwo w mieście uznanym za duży ośrodek w słabo zurbanizowanej Europie środkowo-wschodniej przełomu średniowiecza i nowożytności. Bazą źródłową, która przed laty umożliwiła podjęcie takich studiów, było 314 inwentarzy rzeczy mieszczan krakowskich, zarówno pośmiertnych, jak i dóbr zasekwestrowanych z lat 1476-1525, odnalezionych w najstarszych zachowanych księgach wójtowskich Krakowa.
Keywords
