Interesi ili nešto drugo? Ekonomski stavovi i njihova utemeljenost u društvenoj strukturi u Hrvatskoj

Abstract

Dosadašnje su studije pokazale da hrvatsku politiku ponajprije karakteriziraju politički rascjepi koji dijele birače na temelju odnosa prema povijesti i sociokulturnim vrijednostima, dok podjele među biračima temeljene na ekonomskim i distributivnim pitanjima gotovo posve izostaju. No, nepostojanje političkih podjela temeljenih na redistributivnim pitanjima ne znači da u javnosti ne postoji struktura stavova o ekonomskim pitanjima i da ti stavovi nisu utemeljeni u položaju pojedinaca u društvenoj strukturi. Koristeći se postizbornim anketnim istraživanjima na nacionalnoreprezentativnom slučajnom uzroku od po 1 000 ispitanika provedenima uz parlamentarne izbore 2011., 2015. i 2016. godine, u radu se, upotrebom faktorske analize, nastoji utvrditi struktura stavova o ekonomskim pitanjima. U drugom koraku, koristeći se regresijskom analizom na podacima prikupljenim na nacionalnoreprezentativnom slučajnom uzroku od 1 260 ispitanika u vrijeme parlamentarnih izbora 2015. godine, rad nastoji ispitati postoji li povezanost između stavova o ekonomskim pitanjima i socioekonomskog položaja. Analize su pokazale postojanje jasne i relativno stabilne strukture stavova o ekonomskim pitanjima u razdoblju obuhvaćenom istraživanjem, pri čemu je utvrđeno postojanje dviju dimenzija stavova, od kojih jedna mjeri ekonomski protekcionizam, a druga odnos prema ekonomskom liberalizmu. No, utvrđena je tek vrlo slaba povezanost između elemenata društvene strukture i stavova o distributivnim ekonomskim pitanjima.

Keywords

• socioekonomska struktura; ekonomski protekcionizam; ekonomski liberalizam; ekonomski stavovi; politički rascjepi