Horyzonty Wychowania (Nov 2016)
Rola systemu oświaty w kreowaniu warunków rozwoju gospodarki opartej na wiedzy w Polsce
Abstract
Cel naukowy: Celem artykułu jest analiza dwóch przypadków systemów edukacyjnych w Singapurze i w Finlandii, porównanie ich z systemem edukacji w Polsce, konfrontacja wyników analizy z wybranymi wskaźnikami pozycji konkurencyjnej gospodarek tych krajów. Problem i metody badawcze: Autor formułuje następujący problem badawczy: jaki powinien być system oświaty, aby wspierał konkurencyjność gospodarki aspirującej do miana opartej na wiedzy? Autor stawia hipotezę, iż warunkiem kształtowania i powiększania orientacji przedsiębiorczej społeczeństwa polskiego oraz innych jego kompetencji niezbędnych w procesie budowania gospodarki opartej na wiedzy jest gruntowna przebudowa programowa edukacji podstawowej i gimnazjalnej na wzór rozwiązań wprowadzonych w Singapurze i Finlandii. Kształcenie krytycznego myślenia, umiejętności zadawania pytań i formułowania rozwiązań, kompetencji interpersonalnych i pracy zespołowej, wzbudzanie ciekawości i pasji u dzieci, wpajanie im wzorców zachowań innowacyjnych i przedsiębiorczych oraz indywidualizacja procesu kształcenia oparta na ich zainteresowaniach i zdolnościach na wczesnych etapach edukacji są uznawane za czynniki sukcesu społeczno-gospodarczego tych dwóch państw.Jako metody badawcze zastosowano analizę przypadków (case study) trzech wybranych systemów oświaty oraz analizę statystyk wielonarodowych charakteryzujących konkurencyjność poszczególnych gospodarek narodowych. Proces wywodu: Nowa ekonomia XXI wieku oznacza reorientację współczesnej gospodarki polegającą na stopniowym przechodzeniu od gospodarki tradycyjnej do gospodarki opartej na wiedzy. Dotychczasowe konkurowanie państw, regionów i przedsiębiorstw na bazie ich zasobów materialnych ustępuje powoli miejsca konkurowaniu zasobami niematerialnymi, takimi jak: kapitał intelektualny, wiedza czy innowacyjne technologie. O możliwościach rozwoju w coraz większym stopniu będzie decydować potencjał intelektualny i społeczny. Warunkiem krytycznym w procesie budowania gospodarki opartej na wiedzy są kompetencje zawodowe pracowników, ich obycie w technologiach ICT, umiejętności komunikacyjno-lingwistyczne, obycie międzynarodowe a przede wszystkim silna orientacja przedsiębiorcza: skłonność do podejmowania ryzyka, innowacyjność, kreatywność i pasja – stanowiące kompetencje miękkie. Najlepszym środowiskiem regularnego i efektywnego kształtowania tego typu kompetencji jest szkoła podstawowa i ponadpodstawowa. Wyniki analizy naukowej: Konkurencyjność polskiej gospodarki jest niska a polski system oświaty nastawiony na transfer werbalnych treści programowych nie kształci kompetencji kluczowych w nowej ekonomii XXI wieku. Rekomendacje: Autor rekomenduje wprowadzenie zmian do systemu oświaty w Polsce na wzór sprawdzonych rozwiązań w Singapurze i Finlandii.
