نامه آموزش عالی (Jun 2022)
فراتحلیل کیفی مقاله‌های علمی مرتبط با بهرهوری اعضای هیئت علمی در ایران
Abstract
هدف: هدف از اجرای این پژوهش، فراتحلیل مقاله‌های با موضوع بهرهوری اعضای هیئت علمی، به‌منظور جمع‌بندی از وضعیت آخرین دستاوردهای علمی انجام گرفته در این خصوص، شناسایی نقاط قوت و ضعف مقاله‌های این حوزه و ارائه راهکارهای پیشنهادی به‌منظور بهبود پژوهش‌های آینده در این زمینه است. روش پژوهش: روش تحقیق حاضر، فراتحلیل کیفی است. در این روش 54 مقاله علمی مرتبط با بهرهوری اعضای هیئت علمی در دو دهه اخیر، سال‌های 1380 تا 1400، از منابع علمی «پایگاه مجلات تخصصی نور»، «پرتال جامع علوم انسانی»، «بانک اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی» و «بانک اطلاعات نشریات کشور» شناسایی و استخراج شد. با مطالعه و بررسی این مقاله‌ها تعداد 40 مورد از مرتبط‌ترین آنها برای انجام فراتحلیل انتخاب شدند. یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد که در این مقاله‌ها غالباً به عوامل فردی و درون‌سازمانی مؤثر بر بهرهوری اعضای هیئت علمی توجه شده است. رویکرد روش‌شناختی غالب در این مقاله‌ها روش کمی است. اغلب مقاله‌ها بدون رویکرد نظری قوی و توصیه‌های سیاستی بوده و رویکرد غالب در توصیه‌های سیاستی، رویکرد کلان و مدیریتی است. مقاله‌های بررسی شده از حیث شاخص‌هایی مانند پرسش‌ها، هدف‌ها و فرضیه‌ها وضعیت نسبتاً خوبی داشتند؛ اما بخش نتیجه‌گیری در بیشتر مقاله‌ها دارای نظم و انسجام کافی و راهکارهای عملیاتی نبود. نتیجه‌گیری: با اجرای این پژوهش مشخص شد که وضعیت پژوهش‌های علمی داخلی در زمینه بهرهوری اعضای هیئت علمی به لحاظ شاخص‌های نه‌گانه، وضعیت نسبتاً مطلوبی نیست. تعداد پژوهش‌های کیفی و عمیق در این زمینه بسیار اندک بوده و تقریباً هیچ‌کدام از آنها دارای مبانی نظری و راهکارهای اجرایی نبوده و در عمل کاربرد ندارند. از طرفی موضوع بهرهوری اعضای هیئت علمی یکی از موضوعات کلیدی و مهم در نظام آموزش عالی است که مستلزم برنامه‌ریزی برای بهبود تحقیقات آتی در این زمینه است.
