مجله علوم و فنون هسته‌ای (May 2012)
اثر پرتو گاما بر روی شاخص‌های تغذیه‌ای مراحل لاروی و حشرات کامل شپشهی آرد Tribolium castaneum (Coleoptera: Tenebrionidae)
Abstract
در این پژوهش تأثیر ضدتغذیه‌ای دزهای مختلف پرتو گاما به عنوان یک عامل کنترلکننده بر روی لاروها و حشرات کامل شپشهی آرد Tribolium castaneum (Herbst) بررسی شد. از دزهای 100، 400، 600، 800 و 1000 گری پرتو گاما استفاده شده و پس از گذشت 72 ساعت، شاخص‌های تغذیه‌ای مورد ارزیابی قرار گرفت. نرخ رشد نسبی (RGR)، نرخ مصرف نسبی (RCR)، کارآیی تبدیل غذای خورده شده (ECI) و شاخص بازدارندگی تغذیه (FDI) به عنوان شاخص‌های تغذیه‌ای اندازه‌گیری شدند. تیمارها به روش دیسک آردی در شرایط دمایی 1±27 درجهی سلسیوس، رطوبت نسبی 65 درصد و تاریکی ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که رشد نسبی لاروها و حشرات کامل پرتو دیده کاهش معنیداری داشت (P<0.05) و شدت آن در لاروها بیشتر بود. نرخ رشد نسبی حشرات کامل با وجود کاهش، در دزهای 400، 600، 800 و 1000 گری تفاوت معنیداری نشان نداد. نرخ مصرف نسبی غذا نیز کاهش معنیداری نشان داد که میزان آن با دز پرتو رابطهی عکس داشت. آزمایشها نشان داد که استفاده از پرتو گاما با دز تا 800 گری هیچ گونه تأثیر معنیداری بر شاخص کارآیی تبدیل غذای خورده شدهی لاروها نداشت و تنها در دز 1000 گری کاهش معنیدار مشاهده گردید. همچنین پرتو گاما اثر بازدارندگی تغذیه‌ای بالایی به ویژه در لاروهای شپشهی آرد نشان داد ولی این اثر در بین دزهای 100 تا 800 گری معنیدار نبود. براساس نتایج به دست آمده، پرتو گاما با تأثیر ضدتغذیه‌ای که ایجاد می‌کند می‌تواند عامل مؤثر در کنترل شپشهی آرد باشد.
