پژوهش های کاربردی در گیاهپزشکی (Dec 2023)
ارزیابی لاین‌های گندم امیدبخش اقلیم معتدل کشور از نظر واکنش نسبت به بیماری زنگ سیاه
Abstract
زنگ سیاه گندم ناشی از قارچ Puccinia graminis f. sp. tritici، در گذشته مهم ترین بیماری گندم بوده و در حال حاضر تهدیدی بالقوه برای تولید این محصول است. تحقیق حاضر جهت تعیین واکنش 38 لاین امیدبخش برنامه به نژادی اقلیم معتدل کشور مشتمل بر 20 لاین به دست آمده از این برنامه در سال 1394 (ERWYT-M-94) و 18 لاین سال 1395 (ERWYT-M-95) در مراحل گیاهچه و گیاه کامل اجرا گردید. بررسی مقاومت گیاهچه ای در برابر سه نژاد شایع منطقه کلاردشت (مازندران) و یک نژاد Ug99 از منطقه شاوور (خوزستان) در شرایط گلخانه و بررسی مقاومت گیاه کامل طی دو سال زراعی 95-1394 و 96-1395 برای مواد دسته اول و دو سال زراعی 96-1395 و 97-1396 برای مواد دسته دوم در کلاردشت انجام شد. نتایج نشان داد که لاین های آزمایشی در هر دو مرحله گیاهچه و گیاه کامل واکنش های متفاوتی در برابر بیماری دارند. در مرحله گیاهچه، لاین های با تیپ آلودگی پایین (مقاومت)، بیش از همه در برابر جدایه 94-15 (نژاد PTRTF) و بعد از آن به ترتیب در برابر جدایه های 94-32 (نژاد TTTTF)، 95-31 (نژاد TKTTF) و 95-2 (نژاد TTKTK) مشاهده شدند. از نظر مقاومت گیاه کامل، بیشتر لاین های آزمایشی در مقایسه با شاهد حساس دارای میزان بیماری کمتری بودند و از بین آنها چهار لاین به شماره های M-94-2، M-94-5، M-94-15 و M-94-16 از لاین های سال 1394 و سه لاین M-95-2، M-95-9 و M-95-15 از لاین های سال 1395 در مقایسه با سایر لاین های آزمایشی حساسیت کمتری داشتند. علت این امر می تواند وجود ژن های مقاومت گیاه کامل در این لاین ها باشد.
Keywords
