پژوهش های علوم و فناوری چوب و جنگل (May 2018)
اثر غلظت‌های مختلف ایندول‌بوتیریک‌اسید و نوع بستر کاشت بر ریشه‌زایی قلمه‌های ارس مای مرز در چهار فصل Juniperus Sabina
Abstract
سابقه و هدف: گونه مای‌مرز Juniperus Sabina یکی گونه‌های ارزشمند در ارتفاعات استان گلستان و از جمله ارکان اصلی اکوسیستم‌های طبیعی جنگل‌های کوهستانی ایران به شمار می‌رود. نقش حفاظتی گونه های مختلف ارس ایران به خصوص فنوتیپ خوابیده در مدیریت احیای جنگل ها، و مدیریت آب مناطق بسیار ارزنده است. اغلب پایه‌های این درختان در حال حاضر در سخت‌ترین شرایط زیستی، برای حفظ آنچه از بقا و محدودیتشان باقی مانده، تلاش می‌کنند. لذا لازم است در جهت تشخیص روش‌های حفظ و تکثیر این گیاهان تحقیقات بیشتری صورت پذیرد. مواد و روش‌ها: جهت تشخیص بهترین فصل و بستر و تیمار مناسب جهت تکثیر این گیاه از طریق قلمه، تیمار هورمونی ایندول بوتیریک اسید (در 5 سطح 0، 1000، 2000، 4000 و 8000 پی پی ام) در چهار بستر پرلیت، پرلیت-کوکوپیت (1:1)، پوکه معدنی و بستر ریشه‌زایی مخلوط (ترکیبی از ماسه، پرلیت، کوکوپیت، ورمی‌کمپوست و پیت ماس) و در چهار فصل سال بر روی قلمه‌های این گیاه با طول 15 سانتی‌متر صورت گرفت. آزمایش شامل سه تکرار و هر تکرار شامل 9 قلمه بود. هدف آزمایش انتخاب بهترین فصل و بستر و تیمار مناسب جهت تکثیر این گیاه بود. در پایان هر فصل، درصد ریشه‌زایی، طول، تعداد، وزن تر و وزن خشک ریشه‌ها در هر بستر و تیمار ثبت شد. یافته ها: نتایج نشان داد بهترین فصل ریشه‌زایی برای قلمه‌های گیاه ارس مای مرز، فصل بهار و بهترین بستر، بستر پرلیت کوکوپیت بوده است. بهترین تیمار با بیش از 50% ریشه‌دهی، در فصل بهار و در سطوح 4000 و 1000 پی‌پی‌ام بوده است. کمترین میزان ریشه‌دهی قلمه‌های ریشه‌دار شده در فصل زمستان با کمتر از 2% در همه تیمارهای مورد استفاده بوده است. بیشترین تعداد ریشه در فصل بهار و در سطح 2000 پی‌پی‌ام مشاهده شد. در بین بسترها، بیشترین تعداد ریشه در بستر ریشه‌زایی و پرلیت کوکوپیت و کمترین تعداد در بستر پوکه معدنی مشاهده شد. بیشترین طول ریشه بدون اختلاف معنی‌دار در بسترهای پرلیت-کوکوپیت، پرلیت و بستر ریشه‌زایی و در بین فصول مختلف، در فصل بهار مشاهده شد. همچنین بیشترین وزن تر و خشک ریشه‌ها در فصل بهار مشاهده شد و در بین بسترهای مختلف بیشترین میزان وزن تر در بستر ریشه‌زایی و بیشترین میزان وزن خشک ریشه-ها در بستر پوکه معدنی مشاهده شد. نتیجه‌گیری: بنابراین می‌توان نتیجه‌گیری کرد که جهت تکثیر قلمه های ارس مای مرز، بهترین فصل، فصل بهار می باشد که بهترین نتیجه را به همراه داشته است. همچنین ایندول بوتیریک اسید تنظیم کننده رشد موثر برای تکثیر ارس مای مرز می باشد. بهترین تیمار با بیش از 50% ریشه‌دهی، در فصل بهار و در سطوح 4000 و 1000 پی‌پی‌ام در بستر پرلیت‌کوکوپیت بوده است.
Keywords
