تجزیه عوامل موثر بر تغییرات مصرف انرژی در زیربخش­های صنعتی ایران: مقایسه روش­های لاسپیرز و دیویژیا

Abstract

با افزایش چشمگیر درمصرف انرژی، آگاهی از عوامل تاثیر­گذار بر آن می­تواند در سیاست­گذاری­های مربوط به صرفه­جویی در مصرف انرژی و استفاده کارا از آن مفید باشد. تحلیل تجزیه شاخص (IDA)، روش مناسبی برای تفکیک عوامل موثر بر تغییرات مصرف انرژی به شمار می­رود.بر همین اساس در مطالعه حاضر با بکارگیری دو روش­ کلی تحلیل تجزیه شاخص لاسپیرز و دیویژیا، تغییرات مصرف انرژی طی دوره زمانی 1391-1379 در زیربخش­های صنعتی ایران به سه جزء اثر فعالیت، اثر ساختاری و اثر شدت انرژی تجزیه شده است. مقایسه روش‌های تحلیل تجزیه شاخص نشان می­دهد که نتایج تجزیه عوامل موثر بر تغییرات مصرف انرژی در روش‌های شاخص دیویژیای میانگین لگاریتمی(LMDI)، شاخص دیویژیای میانگین حسابی(AMDI) و شاخص تعمیم یافته فیشر (GFI) تقریبا یکسان بوده و تجزیه را بدون هیچ عامل باقیمانده‌ای انجام می‌دهند. در حالی که نتایج تجزیه شاخص لاسپیرز با مقادیر حقیقی تفاوت قابل ملاحظه‌ای دارد و منجر به ایجاد عامل باقیمانده می‌شود. همچنین نتایج حاصله حاکی از آن است که در هر چهار روش مزبور، عامل اصلی افزایش مصرف انرژی، تغییرات اثر فعالیت و در نقطه مقابل، مهمترین عامل کاهش مصرف انرژی، تغییرات اثر شدت انرژی است و تغییرات اثر ساختاری سهم ناچیزی در تغییرات مصرف انرژی داشته است.

Keywords

• تحلیل تجزیه شاخص
• شاخص لاسپیرز
• شاخص دیویژیا
• مصرف انرژی
• زیربخش‌های صنعتی
• ایران