Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Mar 2021)
DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ İZMİR’İN KURTULUŞ BAYRAMI KUTLAMALARI
Abstract
Öz: Yunanlılar tarafından 15 Mayıs 1919’da işgal edilen İzmir, 9 Eylül1922’de özgürlüğüne kavuşmuştur. Bundan sonra her yıl İzmir’in kurtuluş yıl dönümleri coşkulu bir şekilde kutlanmıştır. 1930’lu yıllara kadar yapılan törenlerde, 9 Eylül’ün manasına ve bağımsızlık ruhunun belleklere kazınması için verilen mücadeleye dikkat çekilmeye çalışılmıştır.İkinci Dünya Savaşı sonrasında Türkiye’nin demokratikleşme çabaları ile çok partili siyasi hayata geçilmiş, dönemin en önemli muhalif partisi olan Demokrat Parti kurulmuştur. Tek parti Türkiye’sinde o güne kadar görülmemiş bu siyasi hareketlilik, DP’nin 1950 yılında iktidara gelmesiylesonuçlanmıştır. On yıllık iktidarı dönemindeki siyasi ve toplumsal gerginlikler ile dış politikada meydana gelen olaylarDP yönetimini şekillendirirkenbu gelişmeler İzmir’in kurtuluş bayramı kutlamalarına da yansımıştır. 9 Eylül, DP’liler tarafından halk ile yakın temas kurma konusunda bir yöntem olarak belirlenmiş, zamanla siyasi çekişmelerin odak noktasıhâline gelmiştir. Halkın büyük ilgi duyduğu zafer alayının geçişi, partilerin gövde gösterisine dönüşmüştür. 1954 yılında Kıbrıs meselesinin Türk kamuoyunda millîbir mesele hâline gelmesi, daha önce Yunan işgaline maruz kalmış İzmir halkını, yine Yunan zulmüyle inleyen Kıbrıs Türkleriyle kader ortaklığı noktasında buluşturmuştur. Hâliylebundan sonra yapılan kutlama törenleri daha çok Kıbrıs meselesinin gölgesinde ve bu davaya destek şeklinde gerçekleşmiştir. Her yıl yapılan kutlamalar, 1955 yılında meydana gelen 6-7 Eylül olayları ve sonrasında ilan edilen sıkıyönetim dolayısıyla gerçekleşmemiştir. Bu çalışmanın amacı, DP döneminde yapılan İzmir’in kurtuluş bayramı kutlamalarınıdönemin gelişen siyasi, sosyal, ekonomik ve dış politik olayları doğrultusunda ele almaktır. Bayramın nasıl bir ruh hâliyle kutlandığı ise ulusal ve yerel basında çıkan haberler ve başlıklar doğrultusunda değerlendirilmiştir. Abstract: Occupied by the Greeks on May 15, 1919, Izmir gained its freedom on September 9, 1922. After that, the anniversaries of İzmir's liberation were celebrated enthusiastically every year. During the ceremonies held until the 1930s, attention was drawn to the meaning of September 9 and the struggle to keep the spirit of independence engraved in memories.After the Second World War, Turkey has passed a multi-party political life with democratization efforts, the period's most important opposition party, the DemocratParty was founded. Oneparty this unprecedented political activity in Turkey until that day, the DP has resulted in taking the reins of power in 1950. While the political and social tensions and the events in foreign policy during its ten-year rule shaped the DP administration,these developments were also reflected in the celebration of the liberation holiday of Izmir. September 9 was determined by DP members as a method for establishing close contact with the public, and over time it became the focus of politicalconflicts. The passage of the victory regiment, which attracted great attention of the public, has turned into a show of power for the parties. The fact that the Cyprus issue became a national issue in the Turkish public in 1954 brought together the people of Izmir, who had been subjected to Greek occupation before, with the Turkish Cypriots, who were also subjected to Greek oppression, at the point of common destiny. Consequently, the celebration ceremonies held after that were mostly in the shadow of the Cyprus issue and in the form of support for this case. The celebrations held every year did not take place due to the September 6-7 events in 1955 and the martial law declared afterwards.The aim of this study is to deal with the liberation holiday celebrations of Izmirwhich were held during the DP period, in line with the developing political, social, economic and foreign political events of the period. The mood of the holiday was evaluated in line with the news and headlines in the national and local press.
Keywords
