سبک‌های هویت و محیط‌های اولیه‌ی تحول: با تأکید بر سبک‌های دلبستگی، تمایزیافتگی خود و حوزه‌های طرح‌واره

Abstract

مقدمه: کسب هویت از مهم‌ترین چالش‌های تحولی است که نوجوان را برای ورود به مرحله‌های بعدی تحول آماده کند. از همین رو شناسایی حوزه‌هایی که نوجوان را برای کسب هویت یا شکست در این چالش اساسی روبرو می‌کند حائز اهمیت است. پژوهش حاضر باهدف پیش‌بینی سبک‌های هویت بر اساس ابعاد سبک‌های دلبستگی، حوزه‌های طرح‌واره و تمایزیافتگی خود انجام گرفت. روش: بدین منظور 300 نفر از دانش‌آموزان پسر سال سوم دبیرستان‌های شهرستان رباط‌کریم که در سال تحصیلی 91 – 92 مشغول به تحصیل بودند با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شد و با پرسشنامه‌ی سبک‌های هویت برزونسکی، پرسشنامه‌ی تمایزیافتگی خود اسکوورن، نسخه کوتاه پرسشنامه طرح‌واره یانگ (وای. اس. کیو. – اس. اف.) و مقیاس دلبستگی هازن و شیور مورد آزمون قرار گرفتند. داده‌های پژوهش از طریق آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره گام‌به‌گام با کمک نرم‌افزار اس. پی. اس. اس. هفده تجزیه‌وتحلیل شد. نتایج: نتایج پژوهش حاضر نشان داد از بین متغیرهای پیش‌بین، حوزه‌ی بریدگی و طرد، سبک دلبستگی ایمن و حوزه‌ی خودمختاری و عملکرد مختل، سبک هویت اطلاعاتی را پیش‌بینی می‌کند و حوزه‌ی دیگرجهت‌مندی و آمیختگی با دیگران، سبک هویت هنجاری را پیش‌بینی می‌کند. همچنین حوزه‌ی بریدگی و طرد، سبک دلبستگی ایمن و موقعیت من سبک هویت سردرگم/اجتنابی را پیش‌بینی می‌کند و درنهایت موقعیت من و سبک دلبستگی ایمن، تعهد هویت را پیش‌بینی می‌کند. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر برای دست‌یابی موفق به هویت می‌بایست توجه ویژه‌ای به محیط‌های اولیه کودک داشت؛ بنابراین اغلب اثرات روابط والد و فرزند به دروان نوجوانی و بزرگ‌سالی انتقال می‌یابد.

Keywords

• سبک‌های هویت
• سبک‌های دلبستگی
• تمایزیافتگی خود
• حوزه‌های طرح‌واره